توکنهای تعویض ناپذیر یک نوع دارایی خاص هستند که فقط به شکل دیجیتال وجود دارند. گواهی مالکیت این توکنها هم مثل ارزهای دیجیتال بر روی بلاکچین و یک دفتر کل دیجیتال ثبت میشود.
اما هر NFT متمایز و منحصر بفرد است یعنی نمیتوان آنها را با هم معاوضه کرد. بر خلاف ارزهای دیجیتال و معمولی که هر واحد از آنها با هم برابر است – یعنی یک دلار با یک دلار و یک بیتکوین با یک بیتکوین برابر است.
مثلاً اگر شما 2 اسکناس 1 دلاری داشته باشید و بخواهید یک آدامس 1 دلاری بخرید، میتوانید هزینه آن را با هر یک از این دو اسکناس پرداخت کنید و اینطور نیست که فروشنده یکی از 1 دلاریها را قبول کند اما 1 دلاری دیگر را خیر. NFT این ویژگی را ندارد در نتیجه نمیتوان از آن به عنوان ارز استفاده کرد.
در عین حال همین ویژگی باعث شده که NFT برای کلکسیون سازها جذابیت داشته باشد. چون وقتی از آیتمی فقط یک عدد وجود داشته باشد، همین کمیابی میتواند ارزش آن را افزایش دهد.
مالکیت یک NFT
NFT یک مشکل خاص دارد یعنی ناملموس بودن مالکیت. مثلاً وقتی یکی از کمیاب ترین تمبرهای جهان را بخرید، یک تکه کاغذ در اختیار شما قرار میگیرد اما شرایط برای NFTها متفاوت است مثل وقتی که یک تاجر مالزیایی اولین توئیت جک دورسی بنیانگذار اتریوم را به قیمت حدود 3 میلیون دلار خرید.
اما همانطور که مشاهده میکنید ما یا هر شخص دیگری میتواند این توئیت را کپی و پیست کرده و به سایت خودش آپلود کند بدون اینکه قانونی را نقض کرده باشد. به این دلیل که خریدار این توئیت مالک آن نیست بلکه تنها یک گواهینامه اصالت دارد که ثابت میکند او مالک توئیت مورد نظر است. مثل اینکه شما سند یک خانه را خریده باشید اما نه خود خانه را – و البته هزینهای که صرف خرید سند کرده اید با قیمت خانه برابر است.
به گفته Harry Richt یک وکیل اهل نیویورک “در حالت پیش فرض، نویسنده یک NFT همه حقوق انحصاری آن را در اختیار دارد از همه حق ایجاد کپیهایی از آن اثر … خریدار NFT حق نمایش دادن یا فروش آن NFT را پیدا میکند.” همچنین به گفته او، نویسنده حق تعقیب قضایی اشخاصی که قانون کپی رایت را نقض کنند دارد.
یک وکیل نیویورکی دیگر به اسم Max Dilendorf هم با این دیدگاه موافق است اما به گفته او بحث مالکیت معنوی NFT یک مسئله قراردادی و وابسته به پلتفرمی است که از آن NFT میخرید. هر پلتفرمی در زمینه کپی رایت قوانین خاص خود را دارد.
ظاهراً این شرایط برای اتحادیه اروپا هم وجود دارد.
با این حال پروندههای دادگاهی در این زمینه محدود است. سایت Slate اخیراً مقالهای منتشر کرد که در آن اعلام شده بود با همه انتقادات مطرح شده از این توکنها، هنوز از هیچ شخصی شکایت نشده است.
مثلاً میتوانید هر عکس دلخواهی را از Bored Ape Yacht Club کپی کنید. این کلوپ متشکل از مالکان NFT است که میلیونرهایی مثل پست مالن یا جیمی فالن هم عضو آن هستند.
مثل همین عکس که از کلوپ ذکر شده کپی شده و مالک آن طبق قانون حق شکایت ندارد. (البته این تصاویر چه NFT باشند و چه نباشند، تحت حفاظت قانون کپی رایت قرار دارند اما کافیست زیر نام تصویر منبع آن را ذکر کنیم!)
ایمن سازی ناامنها
در رابطه با NFT دغدغههای امنیتی خاصی هم وجود دارد و به همین دلیل پلتفرم محبوب استیم آنها را مسدود کرده است.
مثلاً سایت Vice ماجرای یک پلتفرم NFT را منتشر کرده که به نوعی هک شده بود و منجر به سرقت میلیونها دلار NFT شد.
اما به گفته سایت Verge یک مشکل جدی تر در این زمینه وجود دارد؛ اینکه گواهی اعتباری که دریافت میکنید، در اصل صرفاً لینکی به خرید شما است. اگر سروری که این لینک در آن درج شده، به هر دلیلی از دسترس خارج شود، اثبات مالکیت شما هم ناپدید میشود و در صورت بروز مشکل برای سرور امکان بازیابی آن وجود ندارد.
در واقع این میلیونرها سرمایه خودشان را صرف دارایی دیجیتالی میکنند که فقط یک نقص سرور میتواند آن را از بین ببرد!
جمع بندی
با جمع بندی همه نکات ذکر شده میتوان گفت که NFTها بیشتر شبیه به یک کارت عضویت هستند. داشتن یک NFT یعنی شما نشان عضویت در یک گروه را دارید که ممکن است شامل چند نفر باشد که به شکل مشترک مالک یک اثر هنری هستند یا اینکه فقط به دنبال به نمایش گذاشتن پول و ثروتشان هستند.
شاید NFT مثل همان تمبری باشد که کلکسیونرها جمع آوری میکنند. تمبرهایی که از نظر مردم معمولی یک تکه کاغذ رنگی به نظر میرسند اما از نظر خود کلسیونرها ارزش زیادی دارند!