محمد امین نعمتیفهرست عنوان‌ها
لپ‌تاپ‌هایی که سیستم عامل لینوکس دارند، اغلب روی حریم خصوصی و امنیت تمرکز می‌کنند. سیستم‌عامل گنو/ لینوکس در لپ‌تاپ‌ها و نوت‌بوک‌های متعددی وجود دارند و برای حریم خصوصی و امنیت کاربر خود، به مراتب اهمیتی بیش از عملکرد و قدرت لپ‌تاپ در محاسبات ارزش قائل هستند.
برای مثال، PureOS را در نظر بگیرید. PureOS سیستم عاملی است از Purism است که به‌صورت پیش‌فرض روی لپ تاپ Librem 14 نصب شده است.
Librem 14 یک نوت بوک فوق‌العاده قدرتمند است، به قدری که امنیت، حریم خصوصی و مشخصات آن با مک بوک پرو قابل مقایسه هستند. تنها مشکل، قیمت بالای آن است. در این مطلب با روکیدا همراه باشید تا ارزش خرید لپ تاپ Librem 14 را بررسی کنیم.
مشخصات لپ تاپ Librem 14
بعد از بررسی چند هفته‌ای این لپ‌تاپ توسط متخصصان، به نتایج زیر دست یافتیم. لپ تاپ Librem 14 آزمایشی دارای یک رم 16 گیگابایتی DDR4 و 250 گیگابایت SSD است. توجه کنید مدل‌های بهتری نیز از این لپ‌تاپ در دسترس است.
Librem 14 یک نوت بوک بسیار سبک با صفحه نمایش 14 اینچی (دقت 1920 در 1080 پیکسل) مات است که پردازنده 4.70 گیگاهرتزی Core i7 10710U از خانواده کامت لیک دارد.
پردازنده‌های سری کامت لیک از کلاس دسکتاپ خانگی هستند و می‌تواند تا 10 هسته پردازشی در خود جای دهد.
لپ تاپ Librem 14 همچنین می‌تواند مشخصاتی تا 64 گیگابایت رم DDR4، خروجی 4K به دو نمایشگر و سیستم عامل PureOS داشته باشد. در این لپ‌تاپ می‌توانید ذخیره‌سازی اطلاعات را شخصی سازی کنید، به همین دلیل دو درگاه SATA و NVMe M.2 80 میلی‌متری دارد.
در لپ تاپ Librem 14 همچنین یک درگاه مموری کارت، درگاه‌های یواسبی 3.1، تایپ سی، درگاه HDMI 2 و یک صفحه‌کلید با نور پس‌زمینه، جک 3.5 میلی‌متری صدا برای اتصال میکروفون و هدفون دیده می‌شود.
خروجی ویدیو از طریق HDMI 2 و درگاه‌های یواسبی تایپ سی ارائه می‌شود که ازIntel UHD Graphics 620 پشتیبانی می‌کنند.
اتصال شبکه در این نوت بوک، از طریق یک آداپتور اترنت گیگابیت و دو آنتن رادیویی بی‌سیم Atheros 802.11n انجام می‌شود. در نهایت در Librem 14 یک جفت دکمه kill switch برای اطمینان از حفظ حریم خصوصی کاربر تعبیه شده است.
Kill Swith چه کاری انجام می‌دهد؟
در لپ تاپ Librem 14 دو دکمه در فاصله بین صفحه‌کلید و صفحه نمایش نصب شده‌اند که بر اساس عملکرد گروه‌بندی می‌شوند. به این دکمه‌ها، Kill Switch می‌گویند.
اولین دکمه، برای وب‌کم و میکروفون داخلی دستگاه است. با کشیدن این دکمه‌ها به سمت چپ، این دو عملکرد به‌طور کلی قطع می‌شوند، این امر به حفظ حریم خصوصی کمک فراوانی می‌کند.
شما می‌توانید به کمک این دو دکمه به‌سادگی وب‌کم و میکروفون خود را غیرفعال کنید. برای مثال اگر در یک کنفرانس ویدیویی هستید می‌توانید با تنها یک دکمه تصویر خود را قطع یا وصل کنید.
علاوه بر این، خاموش کردن وب‌کم در مواقع عادی که به آن نیاز نداریم، برای حفظ امنیت و حریم خصوصی حرکتی بسیار هوشمندانه است. در لپ تاپ Librem 14 برای ساده‌تر شدن کار شما، هنگام روشن شدن وب‌کم یا میکروفون یک چراغ ال‌ای‌دی نیز روشن می‌شود.
دومین دکمه، برای وایرلس و بلوتوث است. هر چند برخی اعتقاد دارند بهتر بود به جای تنها دو دکمه، چهار دکمه قرار داده می‌شد.
برای مثال، ممکن است بخواهید حین استفاده از ماوس بی‌سیم، وای‌فای را غیرفعال کنید. در صورت وجود دکمه‌های جداگانه می‌توانستید بدون هیچ مشکلی این کار را انجام دهید.
به‌طور کلی، عملکرد دکمه‌ها یا به اصطلاح Kill Switchها بسیار مطلوب است.
سیستم عامل فوق امن PureOS
این لپ‌تاپ از PureOS که یک سیستم عامل لینوکس مبتنی بر Debian است و به‌طور اختصاصی برای ارائه سخت‌افزار و بستر امنیتی یکپارچه طراحی شده، استفاده می‌کند.
لپ تاپ Librem 14 به‌طور پیش‌فرض رمزگذاری می‌شود و برای راه‌اندازی به رمز عبور و نام کاربری نیاز است.
علاوه بر این، سیستمی به نام PureBoot در این لپ‌تاپ وجود دارد که یک فرآیند راه اندازی امن متصل به TPM است. برای استفاده از آن به یک CoreBoot معتبر و یک کد لیبرم احتیاج دارید. البته داشتن این کد اختیاری است.
کد لیبرم، یک رمز امنیتی یواسبی است که می‌تواند برای ذخیره کلیدهای GPG، مدیریت گذرواژه‌ها و احراز هویت چند عاملی استفاده شود.
یک چراغ چشمک‌زن هنگام تغییر دایرکتوری /boot، این موضوع را به شما اطلاع می‌دهد. ویروس‌ها، بدافزارها یا حتی باج‌افزارها ممکن است بتوانند باعث تغییرات در آن شوند.
سیستم عامل PureOS برای محافظت از دستگاه در برابر آسیب‌های سی‌پی‌یو مانند Meltdown و Spectre طراحی شده است.
با این حال، این سیستم عامل معایبی نیز دارد. در حالی که به نظر می‌رسد PureOS نسخه‌ای پایدار و قابل اطمینان از Debian است، نقص و ایراد قابل توجهی در آن وجود دارد.
هنگام نصب یک نرم‌افزار در برنامه Software، به نظر نمی‌رسد که برنامه در حال دانلود یا نصب شدن باشد. پس از کلیک روی دکمه «Cancel» و لغو عملیات، به شما اطلاع می‌دهد که بازی یا نرم‌افزار مورد نظر نصب شده است.
این که نتوانید فرآیند نصب را به‌طور کامل زیر نظر داشته باشید، نقصی بسیار جدی است و به اصطلاح هنگ نرم‌افزار نام دارد. در صورتی که این هنگ کردن بسیار طولانی باشد باعث نارضایتی کاربران زیادی خواهد شد.
بدنه و طراحی Librem 14
طراحی لپ تاپ Librem 14 بسیار ساده است. برای شروع کار و بهره‌وری کافی است درب آن را باز کنید. اندازه آن با توجه به مشخصات اجزا داخلی متوسط است و خطوط آن طراحی زیبا و خاصی دارند.
روی لپ‌تاپ فاقد هر نوع نشان تجاری یا برند است. به جز کلیدهای فیزیکی بین صفحه‌نمایش و صفحه‌کلید، تنها یک دکمه به نام Super وجود دارد که ممکن است باعث تمایز ظاهری میان Librem 14 و دیگر لپ‌تاپ‌ها شود.
لپ تاپ Librem 14 با ابعاد 322 در 17 در 220 میلی‌متر، 1.4 کیلوگرم وزن دارد اما هنگام گرفتن آن در دست حتی سبک‌تر به نظر می‌رسد. بدنه Librem 14 از آلومینیوم با کیفیت بالا ساخته شده و اندازه آن حدودا با یک کتاب درسی برابر است.
Librem 14 به راحتی در کیف قرار می‌گیرد. بهتر است برای حمل آن یک کیف مخصوص لپ‌تاپ تهیه کنید که دارای محافظ و ضربه گیر است.
به نظر می‌رسد هنگام بازکردن Librem 14 یک آهنربا روی درب، آن را به خود جذب می‌کند. این ویژگی نمونه دیگری از طراحی هوشمندانه آن است.
صفحه کلید لپ تاپ Librem 14
به گفته وب‌سایت رسمی شرکت سازنده این لپ تاپ، فاصله بین کلیدهای کیبورد به اندازه کافی است. شاید تاثیر آن را روی تجربه تایپ بپرسید.
به‌طور کلی می‌توان گفت Librem 14 با وجود اندازه کمی کوچک، برای تایپ کردن بسیار مناسب و راحت است.
با این حال، تایپ در مدل پیشین این لپ‌تاپ یا همان Librem13 با وجود اندازه کوچک‌تر بسیار آسان‌تر بود. برای مثال من دستان بزرگی دارم و هنگامی که غرق در تایپ کردن بودم، متوجه شدم دکمه «Caps lock» را بدون نیت قبلی فشردم، که اصلا چیز خوبی نیست.
به هر حال، این صفحه کلید ارتفاع مناسبی دارد و می‌شود با آن به راحتی و بسیار سریع، بدون نگاه کردن به صفحه کلید یا حتی صفحه نمایش تایپ کرد.
توانایی‌ها و ناکارآمدی‌ها در سیستم عامل PureOS
سیستم عامل PureOS نصب شده بر Librem 14 با قرار دادن نرم‌افزارهای متن باز در اختیار کاربر، به او اجازه می‌دهد در کنار امنیت بسیار بالاتر تقریبا هر کاری را با Librem 14 انجام دهد.
پردازش کلمه، ویرایش ویدیو و رسانه‌ها، کارهای هنری، کار با شبکه‌های اجتماعی، خرید آنلاین و جستجو در اینترنت به کمک مرورگر GNOME Web مبتنی بر PureBrowser در این لپ‌تاپ امکان پذیر است.
اما بعضی اعمال در این سیستم عامل دشوار هستند. برای مثال، نصب بازی روی لپ تاپ Librem 14 یک مشکل و معضل بسیار بزرگ است مگر این که در این زمینه حرفه‌ای باشید.
دلیل آن، محدودیت سیستم عامل PureOS در درایورهای اختصاصی و سایر نرم‌افزارها است. به‌طور خلاصه، می‌توان گفت با وجود مشخصات عالی این لپ‌تاپ نمی‌توانید از Steam برای بازی‌های استفاده کنید.
درست است که تراشه اینتل UHD Graphics 620 برای بازی مناسب نیست، اما دلیل نمی‌شود گیمینگ در رایانه را کنار بگذاریم.
در برنامه Software بازی‌های متن باز زیادی وجود دارند که می‌توانید امتحان کنید اما بین آن‌ها عناوین محبوب و بزرگی دیده نمی‌شود.
به‌طور خلاصه، اگر نرم‌افزاری متن باز باشد می‌توانید هر کاری را بدون هیچ محدودیتی انجام دهید. Librem 14 تقریبا می‌تواند هر نوع چالشی را در زمینه نرم‌افزارهای متن باز انجام دهد.
به جرات می‌توانیم بگوییم عدم پشتیبانی نرم‌افزاری اختصاصی و تراشه گرافیکی اینتل برای عمر باتری لپ تاپ Librem 14 بهتر است. گرچه می‌توانید مدل‌های قویتری از همین لپ‌تاپ تهیه کنید و از مزایای آن به‌صورت کامل بهرهمند شوید.
اگر از سطح سیستم عامل فراتر برویم، Librem 14 بعضی کاستی‌های سخت‌افزاری دارد. صفحه نمایش آن بسیار خوب و عالی است اما میزان صدا نسبت به رقبا و دیگر لپ‌تاپ‌ها مانند دل یا اچ پی محدودتر است.
وب‌کم 0.9 مگاپیکسلی این لپ‌تاپ با دقت 1280 در 720 می‌تواند فیلم‌ها را با سرعت 10 فریم بر ثانیه ضبط کند.
میکروفون داخلی به دلیل صدای فن لپ‌تاپ نمی‌تواند صداها را به خوبی تشخیص داده و ضبط کند. فن Librem 14 در زمان آزمایش میکروفون، تا زمان خاموش بودن وب‌کم، تقریبا بی‌صدا بود.
متاسفانه در این لپ‌تاپ نیز مانند Librem 13 خبری از بلوتوث داخلی نیست و باید از دانگل بلوتوث استفاده کنید.
عمر باتری و مقایسه Librem 14
تمام ویژگی‌هایی که ذکر شد، نشان می‌دهند لپ تاپ Librem 14 کارآمد، قابل حمل و امن است و می‌توانید برای بسیاری از کارها از آن استفاده کنید. توجه داشته باشید اگر دستکاه عملکرد یا باتری ضعیف داسته باشد، باید آن را دوباره شارژ کرد.
با یک بار شارژ باتری، می‌توانید به مدت 9 ساعت از این لپ‌تاپ استفاده کنید. البته طی آزمایش‌های متنوعی که روی لپ تاپ Librem 14 انجام شد، به این نتیجه رسیدیم که وقتی به‌صورت روزانه و مداوم از آن استفاده می‌کنید باتری با سرعت بسیار بالاتری تخلیه می‌شود.
برای ارزیابی سیستم، هنگام شارژ Librem 14 از ابزار «Phoronix Test Suite» استفاده کردیم و به نتایج زیر دست یافتیم:
- دمای پردازنده: 54.00 درجه سانتی‌گراد
- میزان استفاده از حافظه 1253 مگابایت
- به‌روزرسانی سیستم: 4309M
- مجموع استفاده از CPU: 0.17
- دمای سیستم: 40 درجه سانتی گراد
زمان به‌روزرسانی سیستم برای اطلاع از عملکرد دستگاه در اجرای نرم‌افزارهای متفرقه انجام شد. با این سیستم می‌توان به تماشای یک برنامه تلویزیونی با کیفیت HD، بازی کردن و ویرایش یک ویدیو پرداخت.
در زیر، عملکرد Librem 14 را حین انجام هر کدام از آن‌ها شرح دادیم.
تماشای یک برنامه تلویزیونی با کیفیت HD
یک قسمت از مجموعه تلویزیونی Ghosts را انتخاب کردیم و این قسمت سی دقیقه‌ای را با بالاترین کیفیت ممکن یعنی فول اچ دی در مرورگر iPlayer BBC پخش کردیم. این تست در میانه این قسمت به پایان رسید.
- دمای پردازنده: 51.00 درجه سانتی گراد
- حجم حافظه 4276 مگابایت
- زمان به روز رسانی سیستم: 5636 مگابایت
- مجموع استفاده از CPU: 9.73
- دمای سیستم: 46.00 درجه سانتی گراد
متوجه شدید که دمای سیستم و میزان استفاده از CPU تقریبا یکسان هستند. پخش یک سریال 30 دقیقه‌ای با کیفیت اچ دی، از پخش پیش‌نمایش سه دقیقه‌ای سریال حافظه بیشتری می‌طلبد.
بازی کردن
چندین بازی مورد آزمایش قرار گرفتند تا عنوانی را پیدا کنیم که Librem 14 را به چالش بکشد. مشکل این است که نرم‌افزارهای اختصاصی و درایورها روی این رایانه اجرا نمی‌شوند.
فقط بازی‌های متن باز قابل نصب هستند که معمولا به دلیل ماهیت متن باز خود، به پردازنده کمتری احتیاج دارند.
- دمای پردازنده: 50.00 درجه سانتی گراد
- استفاده از حافظه 2014 مگابایت
- زمان به روز رسانی سیستم: 4396 متر
- مجموع استفاده از CPU: 9.73
- دمای سیستم: 46.0 درجه سانتی گراد
بازی انتخابی، بازی آنلاین «3D shooter Red Eclipse» بود.
ویرایش ویدیو
حین ویرایش یک ویدیو 10 دقیقه‌ای در ویرایشگر متن باز OpenShot، لپ تاپ Librem 14 را مورد آزمایش قرار دادیم. از آن‌جایی که این فعالیت به رم، پردازنده حافظه بالا و فعالیت بالای صفحه نمایش نیاز دارد، نتایج بالاتری را انتظار داشتیم.
- دمای پردازنده: 66.00 درجه سانتی گراد
- میزان استفاده از حافظه 5369 مگابایت
- زمان به روز رسانی سیستم: 5677 مگابایت
- مجموع استفاده از CPU: 9.73
- دمای سیستم: 58.00 درجه سانتی گراد
فیلم ویرایش شده، ترکیبی از ویدیوی فول اچ‌دی و 2K با خروجی 50 فریم بر ثانیه بود.
سخن نهایی
این لپ‌تاپ بسیار خوش‌دست است و هنگام نگه‌داشتن آن حس خوبی به شما دست خواهد داد. لپ تاپ Librem 14 سبک و در عین حال بسیار قدرتمند است. قیمت این دستگاه با مک بوک‌های اپل، یا لپ‌تاپ‌های ویندوزی مخصوص گیمینگ برابر است.
البته زمان تحویل دستگاه‌ها مقداری کند است و ساخت و ارسال آن مجموعا 12 هفته طول کشید که از برندهایی مانند HP یا DELL بسیار کندتر است. نقطه قوت بسیار پررنگ آن، امنیت بالا است.
Librem 14 یک نوت بوک فوق‌العاده قوی و سبک با عملکرد بسیار خوب و مطمئن است و در بدنه آلومینیومی مشکی خود خیره‌کننده به نظر می‌رسد.
لپ تاپ Librem 14 به جای بازی و تکیه بر نرم‌افزارها و درایورهای اختصاصی که به‌سادگی اجرا نمی‌شوند، برای انجام دادن ایمن کارهای مهم طراحی شده است.
در این لپ‌تاپ تنها با نرم‌افزارهای متن باز سر و کار خواهید داشت که باعث می‌شود Librem 14 با تمام ویژگی‌های مثبت خود مانند Kill Switvh، PureBoot، پشتیبانی TPM و کد لیبرم تبدیل به امن‌ترین لپ‌تاپ خانگی شود.
منبع: makeuseof.com
