امیرحسین حیدرزاده
فهرست عنوان‌ها
پیشرفت امروز دنیای فناوری قابل باور نیست. من سن زیادی ندارم اما رایانه‌های فلاپی خور را به یاد دارم. چند روز پیش بود که AMD پردازنده‌های رایزن سری 3000 را معرفی کرد.
این پردازنده‌ها با درگاه PCIe 4.0 کار می‌کنند. تیم قرمز پشتیبانی از PCIe 4.0 را یکی از ویژگی‌های اصلی آن می‌داند. اینتل با پردازنده‌های راکت لیک می‌تازد. آن پردازنده‌ها در سال 2021 معرفی شدند.
اینتل برای نسل دوازدهم تراشه‌های خود یک قدم بزرگ‌تر را در سر دارد: PCIe 5.0. نسل دوازدهم پردازنده‌های اینتل، آلدر لیک نام دارد. آیا به تازگی یک رایانه جدید خریداری کرده‌اید؟
احتمالا برای شما سوال می‌شود: نسل چهارم PCIe با نسل پنجم آن تفاوت زیادی دارد؟ روکیدا جواب سوال را به شما می‌گوید.
پهنای باند دو برابر
تقریبا با هر نسل پیشرفت PCIe پهنای باند آن دو برابر می‌شود. سرعت انتقال اولین نسخه استاندارد PCIe 1.1 حدود 250 مگابایت در ثانیه بود. پهنای باند آن در مجموع به 2.5 گیگابایت در ثانیه می‌رسید.
با ورود PCIe 2.0 سرعت انتقال یک خط درگاه (روی هر مادربرد چند خط درگاه PCIe وجود دارد) به 500 مگابایت در ثانیه و در مجموع به 5 گیگابایت در ثانیه می‌رسید. PCIe 3.0 به ترتیب سرعت را تا 985 مگابایت و در مجموع تا 8 گیگابایت افزایش داد.
PCIe 4.0 سرعت یک خط اتصال را به 1.97 گیگابایت و در مجموع به 16 گیگابایت افزایش داد. حالا با تمام نسل‌های PCIe و سرعت آن آشنا شده‌اید.
قطعا PCIe 5.0 از این قاعده جدا نخواهد شد. استاندارد جدید با PCIe 4.0 جایگزین می‌شود. یعنی سرعت انتقال یک خط اتصال به 3.95 گیگابایت و مجموع آن به 32 گیگابایت خواهد رسید.
سرعت PCI 4.0 همین امروز دیوانه کننده است. سرعت این درگاه خود را در زمان کار با یک حافظه NVMe SSD نشان می‌دهد. از سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات تعجب خواهید کرد.
صد البته که استفاده از جمله “سرعت آن دو برابر می‌شود” با اجرای سرعت دو برابر فاصله زیادی دارد. حتی در دنیای فیزیکی و مواد سازنده قطعات نیز با محدودیت‌هایی رو به رو می‌شویم.
یک مادربرد با پشتیبانی از درگاه PCIe 5.0 باید در تمام قسمت‌های خود پیشرفت کند. سرعت بالاتر باعث افزایش نویز می‌شود. نویز در رایانه مانند سرطان است. سازندگان مادربرد باید بهترین درمان را برای سرطان پیدا کنند.
شاید باور نکنید، امروز که ما از PCIe 5.0 تعجب می‌کنیم، PCIe 6.0 در حال توسعه است. نسل ششم درگاه‌های مادربرد از روند سیگنال دهی PAM-4 استفاده خواهد کرد.
سیگنال دهی PAM-4 در دسترس PCIe 5.0 قرار نخواهد گرفت. نسل پنجم این فناوری باید از روش‌های مرسوم امروز کمک بگیرد. در نتیجه مادربردهای نسل بعد از لایه‌های ضخیم‌تر ساخته می‌شوند.
اضافه شدن به لایه‌ها هدر رفت سیگنال را کاهش داده و جلوی ایجاد نویز را می‌گیرد.
چرا نسل پنجم PCIe مهم است؟
اگر نسل پنجم PCIe را به شکل عمومی مشاهده کنیم، یعنی قطعات رایانه با پیشرفت بسیار بزرگی رو به رو می‌شوند. کارت گرافیک RTX 3090 را می‌شناسید؟
این کارت گرافیک قوی‌ترین محصول در سربازخانه انویدیا حساب می‌شود. RTX 3090 کیفیت 8K را با 30 فریم مهمان خانه شما می‌کند. در برخی موارد ایجاد تصاویر با 60 فریم نیز ممکن است.
حتی غول سبز رنگ نیز نمی‌تواند از تمام توانایی PCIe 4.0 استفاده کند. آیا به PCIe 5.0 نیاز نداریم؟ قطعا سرعت بالاتر می‌تواند مفید باشد. کاربران عادی و کاربران حرفه‌ای، هر دو از پیشرفت بهره مند می‌شوند.
برای بسیاری از کاربران عادی، بهترین ویژگی نسل پنجم PCIe ذخیره سازی با سرعت بالا است. یک حافظه ذخیره سازی که بتواند از PCIe 5.0 استفاده کند، به سرعت درخشان می‌شود.
به حافظه ذخیره سازی سامسونگ با نام “پرو 980” توجه کنید. این دستگاه نمونه طلایی از PCIe 4.0 حساب می‌شود. این محصول به کمک درگاه PCIe 4.0 سرعت 6900 مگابایت بر ثانیه را ممکن می‌کند.
یک حافظه ذخیره سازی به کمک PCIe 5.0 تا دو برابر آن به آسمان نزدیک خواهد شد. یک لحظه فکر کنید که ذخیره سازی اطلاعات با سرعت 13 هزار و 800 مگابایت در ثانیه ممکن شود.
آیا به این سرعت نیاز داریم؟ باید دید که آینده بازی و صنایع گرافیکی به کجا می‌رسد. امروز مایکروسافت تلاش می‌کند تا با فناوری دایرکت استوریج (Direct Storage) مشکلات مربوط به سرعت حافظه ذخیره سازی را حل کند.
البته که تنها هدف یک فناوری کاربران خانگی نیست. نسل پنجم PCIe در مراکز اطلاعات مانند سرورها اهمیت بالایی دارد. هرچه سرعت سرور بالاتر باشد، تجربه کاربران از یک وب سایت بهتر خواهد بود.
وارد قسمت تخصصی کار نمی‌شویم. افراد تصمیم گیرنده تلاش می‌کنند تا پهنای باند سرورها را تا چهار برابر افزایش دهند. این کار در مجموعه توانایی‌های PCIe 5.0 وجود دارد.
چه زمانی نسل پنجم PCIe از راه می‌رسد؟
این استاندارد از سال 2019 در میان ما نفس می‌کشد. اولین کنترل کننده آن نیز در همان سال معرفی شد. از طرفی تا به امروز خبری از استفاده عمده آن فناوری به گوش نمی‌رسد.
آخرین نسل از تراشه‌های اینتل و AMD تنها از استاندارد PCIe 4.0 پشتیبانی می‌کنند. تقریبا تمام قطعات دیگر مانند کارت گرافیک و حافظه ذخیره سازی SSD NVMe نیز همان درگاه نسل چهارم را به کار می‌گیرند.
در هر حال باید بدانید که نسل پنجم در راه است. پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل آن را به همراه دارند. آن پردازنده‌ها اوایل سال 2022 به بازار می‌رسند.
جدا از نسل پنجم PCIe پشتیبانی از حافظه رم DDR5 نیز اضافه خواهد شد. اینتل همیشه پرچمدار بوده، برای ما دور از انتظار است که AMD به همین زودی از PCIe 5.0 پشتیبانی کند.
ما فکر می‌کنیم چند نسل طول بکشد تا تیم قرمز با نسل پنجم PCIe همگام شود.
ذخیره سازی سریع، شبکه و گرافیک
نسل پنجم PCIe یک راه جدید در دنیای رو به پیشرفت رایانه حساب می‌شود. یک درگاه که چهار برابر سریع‌تر از PCIe 3.0 و دو برابر سریع‌تر از PCIe 4.0 است.
یک جهش با این تفاوت بزرگ، روی سرعت رایانه و شبکه اینترنت تاثیر می‌گذارد. نسل پنجم PCIe کارهایی را ممکن می‌کند که توانایی انجامش را نداشتیم.
در نهایت باید بدانید PCI Express به شکل پی‌سی‌آی اِکسپِرِس خوانده می‌شود.
منبع: makeuseof.com
