امیرحسین حیدرزاده
فهرست عنوان‌ها
همه گیری ویروس کرونا، کوید 19 از سویه ووهان (چین) شروع شد. ما تکامل را به چشم دیدیم. تکامل را از دردناک‌ترین راه ممکن لمس کردیم. نظریه تکامل تمام آنچه که اتفاق افتاده است را توضیح می‌دهد.
این نظریه حتی می‌تواند به ما بگوید: در آینده چه مواردی را خواهیم دید. در نتیجه ما یک چراغ داریم که موثرترین استراتژی را به انسان نشان می‌دهد.
برای مثال: تکامل توضیح می‌دهد که چرا سویه دلتا سریع‌تر از سویه ووهان گسترش می‌یابد. تمام کشورها می‌پرسند: چطور می‌توانیم اقدامات بهداشتی را برای آینده انجام دهیم؟
جواب به این سوال را تکامل پاسخ می‌دهد. دلتا پایان ماجرای “سارس-کو-2” نیست. سارس-کو-2 ویروسی است که باعث بیماری کوید 19 می‌شود.
روکیدا در ادامه ماجرا آینده را به شما نشان می‌دهد. در آینده ویروس کرونا به کجا می‌رسد؟ چند قدم با روکیدا نوستراداموس همراه شوید!
ویروس‌ها چطور تکامل می‌یابند؟
تکامل نتیجه جهش‌های تصادفی است. این جهش‌ها در ژنوم ویروس اتفاق می‌افتند. جهش‌ها در زمان تکثیر شکل می‌گیرند. تعدادی از آن جهش‌ها ویروس را قوی‌تر می‌کند.
قوی‌تر و ضعیف‌تر شدن ویروس چطور تشخیص داده می‌شود؟ به کمک انتخاب طبیعی. انتخاب طبیعی مفید یا مضر بودن یک جهش را به آن گونه نشان می‌دهد.
زمانی که ویروس‌ها انواع ژن را از ویروس دیگر یا حتی از میزبان خود دریافت می‌کنند، سویه جدید ایجاد می‌شود. سویه‌های جدید نیز همان روش گذشتگان را ادامه می‌دهند تا قدرت بیش‌تری پیدا کنند.
همین روند پیشرفت است که تمام جهان را درگیر کرده و درگیر نگه می‌دارد. سرعت پیشرفت ویروس بیش‌تر شده و انسان‌های بیش‌تری را درگیر می‌کند.
تکامل ویروس چرخه را کوتاه‌تر می‌کند. یعنی مدت زمانی که شخص بیمار شده و می‌تواند دیگران را درگیر کند، کوتاه‌تر خواهد شد.
خدایی ناکرده امروز ویروس کرونا دلتا شما را بیمار می‌کند. روند انتقال در سویه دلتا برای مثال دو روز است. این روند در مورد سویه ووهان حداقل 3 روز بود.
چنین تغییری به نفع ویروس است اما متاسفانه میزبان ویروس ما هستیم.
ماجرای دلتا
این نظریه به ما توضیح می‌دهد که چرا سویه دلتا تمام جهان را فرا گرفته است. سویه دلتا با جهش درست جایگزین سویه ووهان شد.
مقدار R در سویه ووهان عدد 2-3 را نشان می‌دهد. این مقدار در سویه دلتا 5-6 است. برخی از محققان به اعداد بزرگ‌تر فکر می‌کنند.
در نتیجه فرد آلوده حداقل تا دوبرابر سویه ووهان، افراد بیش‌تری را آلوده می‌کند. به نظر می‌رسد دلیل این اتفاق تعداد ویروس بیش‌تر باشد.
یعنی فرد با آلوده شدن، تعداد ویروس بیش‌تری را جذب و ایجاد می‌کند. بار ویروسی بیش‌تر باعث می‌شود تا سویه دلتا حتی در هوای آزاد منتقل شود.
دیگر نیاز نیست در یک محیط بسته و مجاور با بیمار قرار بگیرید. سویه دلتا با یک برخورد کوتاه به بدن شما می‌رسد.
آیا واکسن‌ها بر تکامل ویروس تاثیر می‌گذارند؟
واکسن‌های کوید 19 بر اساس سویه ووهان ساخته شده‌اند. آیا واکسن‌ها در برابر دلتا مقاومت ایجاد نمی‌کنند؟ چرا، اما نسبت مقاومت ایجاد شده در برابر دلتا، کم‌تر از ووهان است.
نظریه تکامل به زیبایی این اتفاق را پیش بینی می‌کند. انواع ویروسی که می‌توانند از واکسن فرار کنند، دارای مزیت تکاملی هستند.
رقابت تسلیحاتی با دشمنی که دیده نمی‌شود آغاز شده است. بشر موشک‌ها و گلوله‌هایی را می‌سازد که به بدن انسان تزریق می‌شوند.
از آن طرف دشمن در حال پیشرفت مداوم است. خسته نمی‌شود و به سختی کشته می‌شود. سازندگان واکسن همان سازندگان اسلحه در جنگ جهانی حساب می‌شوند.
واکسن‌های کووید 19 شانس انتقال به دیگران را هم کاهش می‌دهند. انتقال به طور کامل محدود نمی‌شود. دقیقا همان روندی که نظریه تکامل به ما گفته بود.
بین قابلیت انتقال و میزان بیماری فرد (حِدَت) با اکثر میکروارگانیسم‌های بیماری زا یک رابطه مستقیم وجود دارد. یعنی بدن شما باید مقدار مشخصی ویروس داشته باشد تا بتواند آن را منتشر کند.
در این بازی، ویروس دائم تغییر می‌کند. حالا واکسن را در چرخه تغییر وارد می‌کنیم. ویروس قوی‌تر خواهد شد. از طرفی تاثیر ویروس قوی‌تر شده بر کسانی که واکسن زده‌اند، کم‌تر خواهد بود.
از طرفی کسانی که واکسن دریافت نکرده باشند، دچار مشکلات بیش‌تری می‌شوند. ویروسِ پیشرفت کرده آن‌ها را زمین گیر خواهد کرد.
در مورد سویه‌های آینده چطور فکر می‌کنیم؟
روند تکامل ویروس کرونا نتیجه کوتاه و بلند مدت دارد. در روند کوتاه مدت، تنظیم دقیق ویروس ادامه پیدا می‌کند. مقدار R هم‌چنان افزایش می‌یابد.
افزایش مقدار R یعنی تعداد افرادی که در یک چرخه از ویروس کرونا آلوده می‌شوند، بیش‌تر خواهد بود. فاصله انتقال ویروس تا عفونت کاهش پیدا می‌کند.
اگر به یاد داشته باشید، افراد در دوره درگیری با سویه ووهان مدت زمان بیش‌تری تا درگیری ریه فاصله داشتند. سویه دلتا در روز دوم 10 درصد از ریه بنده را درگیر کرده بود.
سویه‌های مختلف، عملکرد و تاثیر واکسن را به شدت کاهش می‌دهد. ما نمی‌دانیم تکامل تا به کجا پیشرفت خواهد کرد. حتی نمی‌دانیم پیشرفت با چه سرعتی انجام خواهد شد.
برخی از محققان در مورد به اوج رسیدن ویروس صحبت می‌کنند. یعنی بهترین حالت ممکن جایی نزدیک به دلتا خواهد بود. تکامل بیش‌تر از آن را ممکن نمی‌دانند.
از طرفی ما نمی‌دانیم ویروس کرونا چه غافلگیری‌هایی را برای مردم آماده کرده است. گروه مشاوره علمی دولت انگلستان چند سناریو را در مورد تکامل ویروس کرونا بررسی کرده.
آن‌ها می‌گویند: جهش‌های کوچک در نهایت به کم اثر شدن واکسن‌های امروز تمام می‌شود. در نتیجه واکسن‌ها باید تقویت شوند.
آن‌ها فکر می‌کنند که در آینده کوید 19 با دیگر کرونا ویروس‌ها ترکیب شود. ترکیب شدن کرونا ویروس‌ها یعنی باید تغییرات قابل توجهی در واکسن ایجاد کنیم.
در نهایت به اوج داستان می‌رسیم. جایی که ویروس کرونا بتواند برای انسان بیماری ایجاد کرده و از تمام واکسن‌های موجود فرار کند. زمانی که ویروس دوباره به سراغ حیوانات برود.
بعد از درگیر شدن حیوانات به زندگی ما انسان‌ها باز گردد. ما دیدیم که سارس-کو-2 چطور راسو، انواع گربه سانان و جوندگان را آلوده کرده.
آیا ویروس کرونا کشنده‌تر می‌شود؟
کشنده‌تر شدن ویروس یک زنجیره را آغاز می‌کند. در این زنجیره فرد مبتلا به شدت درگیر شده و احتمال مرگ افزایش می‌یابد. این اتفاق یعنی افراد بیمار با شدت بیش‌تری قرنطینه می‌شوند.
مجموع اتفاقات گفته شده، احتمال انتقال ویروس را کاهش می‌دهد. ما ویروس‌های زیادی را در دنیا داشته‌ایم که احتمال مرگ میزبان تا 50 درصد بود. آیا آن ویروس‌ها همه گیر شدند؟
ما نمی‌توانیم آینده را تمام و کمال پیشبینی کنیم. شاید کرونا ویروس‌ها در ترکیب با یکدیگر همه گیری بیش‌تر و احتمال مرگ بالاتر را ممکن کنند.
در نتیجه نمی‌دانیم آیا تکامل ویروس کرونا آن را کشنده‌تر می‌کند یا خیر. از طرفی انتظار نداشته باشید که ویروس به شکل جادویی بی خطر شود.
آیا انسان می‌تواند همپای ویروس تکامل پیدا کند؟
متاسفانه باید بگوییم: خیر. انسان‌ها در تکامل سریع نیستند. بلکه بسیار کند عمل می‌کنند. جهش‌های مفید در انسان به میلیون‌ها سال زمان نیاز دارد.
تکامل پیدا نکردن انسان یک دلیل دیگر هم دارد. ویروس کرونا اکثر افرادی که آلوده می‌کند را نمی‌کشد. در کشورهایی با منابع بهداشتی خوب، بسیاری از افراد در سنین باروری جان خود را از دست نمی‌دهند.
در نتیجه هیچ فشاری از سمت انتخاب طبیعی برای تکامل وجود ندارد. از طرفی به تعداد تکثیر ویروس هم نگاه کنید. انسان در طول چند میلیون سال به اندازه ویروس کرونا در یک سال زاد و ولد می‌کند؟
همه گیری در آینده به کجا می‌رسد؟
در نهایت به آخرین هشدار نظریه تکامل می‌رسیم. حرف‌هایی که در مورد آینده گفته می‌شود. جهش ژن به ویروس موجود در گونه‌های مبهم و کمیاب اجازه داد تا به رایج‌ترین سویه تبدیل شوند.
باید انتظار داشته باشیم که در آینده نیز ویروس‌های حیوانی به انسان انتقال پیدا کند. درست همانطور که در گذشته اتفاق افتاد. یک چرخه که شاید هرگز پایان نداشته باشد.
آیا تجربه درگیر شدن با کرونا را داشته‌اید؟
منبع: sciencealert.com
