معرفی بلاک چین‌های بیت کوین و اتریوم و تفاوت‌های این دو شبکه

اتریوم و بیت کوین از جهات زیادی شبیه به هم هستند؛‌ کوین‌های هر دو شبکه در صرافی‌های ارز دیجیتال مبادله می‌شوند و در کیف پول‌های مختلفی ذخیره می‌شوند. هر دو شبکه غیرمتمرکز هستند؛ یعنی توسط هیچ نهاد مرکزی و بانکی کنترل نمی‌شوند و همچنین، هر دو از تکنولوژی بلاک چین برای ذخیره اطلاعات استفاده می‌کنند، از سیستم ماینینگ یا استخراج برای تولید کوین‌های خود استفاده می‌کنند و هر دو ارز دیجیتال دارای بیشترین ارزش بازار و حجم معاملات در بین تمامی کریپتوکارنسی‌ها هستند؛ اما بین هر دو شبکه بلاکچینی تفاوت‌های بسیاری نیز وجود دارد.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین در ژانویه ۲۰۰۹ (دی ماه ۱۳۸۷) راه اندازی شد و همراه با خود، “امنیت بدون نیاز به نهادهای واسطه” را به دنیا معرفی کرد. بیتکوین به صورت فیزیکی وجود ندارد و این کوین‌ها به صورت رمزنگاری شده و دیجیتالی، در یک دفتر کل عمومی ذخیره می‌شوند. البته Bitcoin‌ اولین پول آنلاین از نوع خود نبود و قبلا چندین بار تلاش شده بود که یک ارز دیجیتال جهانی و غیرمتمرکز ساخته شود؛ اما بیت کوین موفق‌ترین ارز دیجیتال تا آن زمان بوده است. تکنولوژی بلاک چین نیز همراه با بیت کوین اختراع شد و تبدیل به یک زیرساخت قابل اطمینان برای پروژه‌ها و کوین‌های بعدی شد.

در طی سال‌ها، مفهوم ارز مجازی و غیرمتمرکز توسط بسیاری از مردم پذیرفته شد؛ اما بلاک چین بیت کوین از عدم مقیاس پذیری رنج می‌برد و تنها قادر است در ثانیه تا ۱۰ تراکنش را تایید کند. بنابراین در اوایل راه اندازی بیتکوین، به علت پایین بودن قیمت، کم بودن تعداد تراکنش‌ها و ارزان بودن کارمزد انتقال، بیت کوین به عنوان یک ابزار پرداخت شناخته می‌شد؛ اما بعدها که قیمت بیت کوین افزایش یافت، مردم بیشتری به سمت استفاده از بزرگ‌ترین ارز دیجیتال حرکت کردند و این موضوع باعث افزایش شلوغی شبکه شد. از آنجا که شبکه بیتکوین توانایی پردازش تراکنش‌های زیاد را ندارد، در نتیجه هزینه کارمزدهای انتقال نیز افزایش یافت. از همین دوران بود که BTC به عنوان یک ذخیره ارزش مانند طلا شناخته شد و لقب “وسیله‌ای برای پرداخت” از روی این کوین برداشته شد.

اتریوم چیست؟

تکنولوژی بلاکچین باعث ایجاد شبکه‌ها و پروژه‌هایی شد که این فناوری را از حالت “ارز دیجیتال صرفا به عنوان وسیله مبادله” خارج کرد و به سطوح بالاتری رساند؛ اتریوم در جولای ۲۰۱۵ (تیر ماه ۱۳۹۴) راه اندازی شد و تبدیل به دومین ارز رمزنگاری شده از نظر بالاترین حجم بازار در دنیای رمز ارزها شد.

اتریوم یک شبکه متن‌باز مانند بیت کوین است؛ یعنی کدهای آن برای تمامی افراد قابل مشاهده است. بزرگ‌ترین عاملی که اتریوم را از بیت کوین متمایز می‌کند، توانایی ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند (Smart Contract) با استفاده از این شبکه است. قرارداد هوشمند راهی برای اتوماتیک کردن قراردادها و توافقات بین طرفین هستند، که در صورتی که اجماع بر روی آن صورت گیرد، اجرا می‌شوند. کاربردهای اسمارت کانترکت‌ها بسیار وسیع است و از نمونه‌های آنها می‌توان به سیستم‌های پرداختی اشاره کرد که در صورت تکمیل شدن کار، پول را آزاد کند یا زمانی که پول پرداخت شد، خدماتی را انجام دهد.

این موضوع باعث شد تا بسیاری از پروژه‌های جدید با ایده‌های جدید بتوانند با استفاده از اسمارت کانترکت‌ها، برنامه‌های غیرمتمرکز خود را بسازند و توکن‌های جدید با کاربردهای متنوع تولید کنند. کوین اتر (ETH) سوخت تمامی این برنامه‌هاست و توسعه دهندگان برای ایجاد قراردادهای هوشمند، و کاربران برای استفاده از این قراردادهای هوشمند، باید کوین ETH را به عنوان کارمزد بپردازند.

اتر دو کاربرد اصلی دارد؛ اولی این است که به عنوان یک ارز دیجیتال در صرافی‌ها معامله و ترید می‌شود و دومی این است که در شبکه اتریوم برای راه اندازی برنامه‌ها به کار می‌رود.

تفاوت‌های اصلی شبکه‌های بیت کوین و اتریوم

با این که هر دو شبکه از فناوری بلاک چین و رمزنگاری برای ذخیره دیتاها استفاده می‌کنند، اما از نظر فنی تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند. برای مثال، تراکنش‌های شبکه اتریوم می‌توانند شامل کدهای قابل اجرا باشند؛ در حالی که تراکنش‌های شبکه بیت کوین تنها شامل اطلاعات ثبت شده هستند.

یکی دیگر از تفاوت‌ها زمان بلاک‌هاست. هر بلاک اتریوم تقریبا در عرض ۱۵ ثانیه ساخته می‌شود؛ اما بلاک‌های بیت کوین در هر ۱۰ دقیقه ایجاد می‌شوند. همچنین الگوریتم‌های استخراج این دو بلاکچین با یکدیگر تفاوت دارد؛ بیت کوین از SHA256 استفاده می‌کند و اتریوم ETHash را به کار می‌برد.

اما مهم‌ترین تفاوت بین این دو شبکه، اهداف آنهاست. بیتکوین با هدف جایگزین شدن با ارزهای سنتی یا فیات و در نتیجه، تبدیل شدن به وسیله‌ای برای مبادله و ذخیره ارزش ساخته شده و اتریوم برای تبدیل شدن به پلتفرمی برای تسهیل تغییر ناپذیری اطلاعات، قراردادهای قابل برنامه نویسی و ساخت برنامه‌ها و پروژه‌های مختلف بر روی شبکه خود راه اندازی شده است.

بیت کوین تنها می‌تواند یک کار را به خوبی انجام دهد؛ ایجاد راهی برای مردمی که می‌خواهند پول خود را به صورت تقریبا ناشناس و بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، به هر جایی در دنیا انتقال دهند. اما اتریوم یک شبکه چندمنظوره و منعطف است و می‌تواند علاوه بر انتقال ارزش، زیرساختی برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز، توکن‌های جدید، صرافی‌های غیرمتمرکز، پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری، توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) و دیگر اهداف باشد.

پس از معرفی شدن بیت کوین به دنیا، چند رمز ارز دیگر نیز به وجود آمدند؛ اما غالبا نوآوری جدیدی نداشتند و تنها سعی می‌کردند عملکرد بیت کوین را بهبود ببخشند؛ مخصوصا در زمینه افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها، افزایش امنیت و ناشناس بودن تراکنش‌ها. در همان سال‌های اولیه، در کنار کوین‌هایی که می‌خواستند قابلیت‌های بیتکوین را ارتقا ببخشند، کوین‌های دیگری مانند دوج کوین نیز به وجود آمدند، که طبق اظهارات توسعه دهندگان این پروژه،‌ این رمز ارز تنها برای شوخی ساخته شده و کاربرد خاصی ندارد. اما در سال‌های اخیر، دیدیم که کاربران و طرفداران این نوع رمز ارزها که با نام میم کوین (Meme Coin) شناخته می‌شوند، کاربردهای جدیدی مانند پرداخت انعام در شبکه‌های اجتماعی برای آنها ایجاد کرده‌اند. میم‌کوین‌هایی نظیر دوج کوین به افزایش ناگهانی و شدید قیمت خود معروف‌اند؛ برای مثال، قیمت دوج کوین در ابتدای سال ۲۰۲۱ حدود ۰.۰۰۴ دلار بود و در ماه می همین سال (۴ ماه بعد) به ۰.۷۳ دلار رسید؛ یعنی چیزی حدود ۱۸۲ برابر تنها در طول ۴ ماه! در مجموع، در طول سال‌های اولیه پس از بیت کوین، چند کوین مختلف با کاربردهای مختلف (حتی شوخی!) نیز به وجود آمده بودند.

اما زمانی که اتریوم به دنیا معرفی شد، موج جدیدی از انواع پروژه‌ها و رمز ارزها با ایده‌های جدید و خلاقانه را به همراه خود آوردند.

اتریوم اندکی سریع‌تر از بیت کوین است و تراکنش‌های بیشتری را می‌تواند در ثانیه پردازش کند. به عبارتی، مقیاس پذیری بیشتری نسبت به بیت کوین دارد.

شبکه بیتکوین را می‌توان تنها به عنوان دیتابیسی برای ذخیره تراکنش‌ها در نظر گرفت؛‌ اما بلاک چین اتریوم ساختار پیشرفته‌تر و پیچیده‌تری دارد، که قابلیت ذخیره برنامه‌های مختلفی که روی آن ساخته می‌شوند را دارد.

یکی دیگر از این تفاوت‌ها، ماینینگ این دو کوین است؛‌ بیت کوین با دستگاه‌های محاسباتی بسیار قدرتمند به نام اسیک (Asic) استخراج می‌شود، در حالی که اتر با دستگاه‌های ضعیف‌تر و ارزان‌تری مانند کارت گرافیک (GPU) استخراج می‌شود و آنتی‌اسیک است؛ یعنی به دستگاه‌های بسیار قدرتمندی مانند اسیک‌ها، اجازه مشارکت در شبکه و استخراج کوین‌ها را نمی‌دهد.

زبان برنامه نویسی بیت کوین ++C است و زبان برنامه نویسی اصلی اتریوم، سالیدیتی (Solidity) نام دارد، که توسط تیم توسعه دهنده همین شبکه اختراع شده است. البته اتریوم از زبان‌های دیگری نیز استفاده می‌کند، اما سالیدیتی مهم‌ترین آنهاست.

کدام کوین برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟ بیت کوین یا اتریوم؟

بیت کوین اولین ارز دیجیتال و اتریوم دومین رمز ارز از نظر مارکت کپ یا حجم بازار هستند. بیتکوین به عنوان طلای دیجیتال و اتریوم با نام پلتفرمی چندمنظوره برای برنامه‌های مختلف شناخته می‌شوند.

از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا ماه آپریل (۴ ماه)، قیمت بیت کوین از حدود ۲۹۰۰۰ دلار به بالاترین قیمت تاریخی خود، یعنی ۶۴۸۴۳ دلار رسید (تقریبا ۲.۲ برابر).

قیمت ارز دیجیتال اتریوم از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا ماه می (۵ ماه)، از ۷۲۷ دلار به بالاترین قیمت تاریخی خود یعنی ۴۳۶۲ دلار رسید (۶ برابر).

از اوایل ماه می (اردیبهشت ۱۴۰۰) بازار کریپتوکارنسی‌ها با ریزش شدیدی همراه شد؛ به حدی که قیمت هر دو کوین بیش از۵۰ درصد کاهش یافت. اما پس از سپری شدن تقریبا دو ماه که بازار رمز ارزها نزولی و ریزشی بود، دوباره در ماه آگوست (مرداد ۱۴۰۰) قیمت‌ها شروع به بازیابی کردند و بازار ارزهای دیجیتال دوباره صعودی شد.

بنا به گزارش میهن بلاکچین، بیتکوین و اتریوم برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند ریسک خود را کاهش دهند بسیار مناسب هستند؛ زیرا بیشترین حجم بازار را دارند و در طی این سال‌ها با عبور از سختی‌های فراوان، توانسته‌اند خود را ثابت کنند. از آنجایی که مارکت کپ و قیمت بیت کوین بسیار بیشتر از اتریوم است، در نتیجه نباید انتظار رشد چندین برابری از آن را داشته باشیم؛ اما اتریوم ممکن است بتواند چنین رشدی را تجربه کند. البته کل عرضه کوین‌های BTC مساوی با ۲۱ میلیون است؛ در حالی که چیزی که درباره عرضه کل اتریوم تا امروز وجود دارد، ۱۱۷ میلیون کوین است (تقریبا ۴ برابر بیتکوین).

در علم اقتصاد، زمانی که عرضه چیزی محدود و تقاضا برای آن زیاد باشد، به ناچار قیمت آن باید افزایش یابد تا پاسخگوی تقاضا باشد. در مورد بیت کوین و اتریوم باید بگوییم که عرضه BTC بسیار کمتر از ETH است؛ پس چندین برابر بودن قیمت Bitcoin نسبت به اتر معقول است. هر چه عرضه یک رمز ارز بیشتر باشد، قیمت آن کمتر خواهد شد و هر چه میزان عرضه یک ارز دیجیتال کمتر باشد، در صورت وجود تقاضای کافی، قیمت آن نیز بیشتر می‌شود.

بنابراین از آنجایی که هر کدام این دو کوین دارای مزایا، معایب، امکانات، کاربردها و وجهه اقتصادی متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند و هر دو رمز ارز دارای بیشترین ارزش بازار کریپتوها هستند، بسیاری از سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند هم بیت کوین و هم اتر را در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشند. این باعث می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری‌های دیگر آنها کاهش یابد و پورتفولیوی آنها متعادل‌تر شود.

نتیجه‌گیری

بیت کوین و اتریوم شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند؛ اما نباید آنها را در مقابل یکدیگر قرار داد؛ زیرا اهداف آنها با هم فرق دارد و در واقع، از جهاتی اتریوم مکمل بیتکوین است. هر دو شبکه از سیستم استخراج (اما با الگوریتم‌های متفاوت) برای تولید رمز ارزهای خود استفاده می‌کنند و هر دو شبکه، تکنولوژی بلاک چین را برای ذخیره تراکنش‌ها به کار می‌برند. از مهم‌ترین تفاوت‌های آنها می‌توان به کاربرد کوین‌ها، مقیاس پذیری و زمان بلاک‌ها اشاره کرد. بسیاری از سرمایه گذاران، هر دو کوین BTC و ETH را انتخاب می‌کنند. این کار باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری شده و باعث متعادل‌تر شدن سبد سرمایه‌گذاری می‌شود.