اگر پردازنده را مثل مغز کامپیوتر در نظر بگیریم، مادربورد هم قلب آن است – در واقع مادربورد جاییست که قطعات مختلف کامپیوتر را به هم وصل کرده و از این طریق با هم ارتباط برقرار می‌کنند. پس اگر مادربورد شما به مشکلی برخورد کرد، راهکار این مشکل فراتر از جابجایی یک قطعه خاص است.
معمولاً مادربوردها به قدری قوی هستند که در برابر استفاده‌های روزمره مقاومت داشته باشند اما برای پیشگیری از آسیب رسیدن به آنها باید یکسری نکات را رعایت کرد. حفاظت از مادربورد در برابر آسیب برای حفاظت از سایر قطعات مهم است.
با پیشگیری از این اشتباهات که ممکن است به مادربورد شما آسیب بزنند، از ایجاد مشکل و دردسر پیشگیری می‌کنید.
1. مراقبت برای پیشگیری از ایجاد مدار کوتاه
این مسئله در کامپیوترهای معمولی بیشتر رخ می‌دهد اما هر از گاهی ممکن است برای لپ تاپ هم اتفاق بیفتد. چه قصد سرهم کامپیوتر و چه خرید یک کامپیوتر آماده را دارید در هر صورت اگر کامپیوتر شما درست سرهم نشود، احتمال ایجاد مدار کوتاه وجود دارد.
مادربورد برق را گرفته و به قطعات می‌رساند در نتیجه نباید با هیچ فلزی از جمله خود کیس و یا یکی از قطعات برخورد داشته باشد. محکم نبودن خنک کننده پردازنده هم می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به مادربورد وارد کند. مراقب سیم‌های شل هم باشید که یکی از اشتباهات متداول در تعمیر و نگهداری از کامپیوتر محسوب می‌شود.
هنگام سرهم کردن کامپیوتر هم باید مادربورد را به درستی داخل کیس نصب کنید. مادربورد چند پیچ دارد که آن را به کیس متصل می‌کنند. همه پیچ‌ها را محکم ببندید. حتی یک پیچ شل هم می‌تواند کل مادربورد را دچار مشکل کند.
در مجموع داخل کیس کامپیوتر همه چیز باید تمیز و مرتب باشد. اگر مادربورد با یک شی نامناسب برخورد کند احتمال ایجاد مدار کوتاه وجود دارد.
2. حفاظت در برابر نوسانات برق
مادربورد جایی است که منبع تغذیه برق (PSU) به آن متصل می‌شود. بسیار مهم است که یک منبع تغذیه متناسب با نیازهای خودتان بخرید یعنی اگر قطعات کامپیوتر شما طوری هستند که نیاز به برق زیادی دارند، انتخاب یک منبع تغذیه ضعیف ممکن است باعث ایجاد مشکل برای قطعات یا مادربورد شود.
اما رایج ترین مشکل برای مادربورد، نوسان برق است. بعضی از لوازم الکترونیکی موجود در منازل مصرف برق زیادی دارند مثل فریزر و کولر گازی. احتمالاً شما هم متوجه شدید که پس از روشن کردن این لوازم نور چراغ‌ها کم می‌شود. دلیل این موضوع مصرف برق زیاد توسط چنین لوازمی است.
پس از خاموش شدن این لوازم، چند لحظه‌ای زمان می‌برد تا دوباره جریان برق تنظیم شود و باز دوباره به لوازمی مثل چراغ یا کامپیوتر برسد. این ساده ترین توضیح برای نوسان برق بود. این مشکل بیش از آنچه که تصور کنید رخ می‌دهد و تعداد رخ دادن آن بستگی به تنظیمات محیط، شبکه برق محله و حتی شرایط آب و هوایی (مثل رعد و برق) دارد.
اکثر مادربوردها و واحدهای تغذیه کامپیوتر ولتاژشان را طوری تنظیم می‌کنند که در برابر نوسانات کوچک دچار مشکل نشوند اما نوسانات بزرگتر می‌توانند به مادربورد و همه قطعات متصل به آن آسیب وارد کنند. این یک مسئله مهم است که تنها راه برای پیشگیری از رخ دادن آن خرید یک محافظ برق برای کامپیوتر است.
3. پاکسازی خروجی‌های تهویه هوا
گرما دشمن لوازم برقی است. قطعات کامپیوتری برای اینکه خوب کار کنند باید خنک بمانند اما خود این قطعات گرمای زیادی تولید می‌کنند. به همین دلیل تهویه گرما برای کامپیوترها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چه از طریق گرماگیر و چه فن.
اگر دمای لپ تاپ شما دائماً افزایش پیدا می‌کند باید خروجی‌های تهویه آن را تمیز کنید. گرما می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای مادربورد شود. البته اینطور نیست که کل مادربورد از شکل خارج شود اما حتی نقاط فشار کوچک هم می‌تواند بر قسمت‌هایی مثل پیچ‌ها یا کانکتورها تأثیرگذار باشد.
دقت داشته باشید که حتی یک اتصال سست یا نادرست هم می‌تواند برای مادربورد شما مثل یک بمب ساعتی باشد.
4. سازگار نبودن قطعات
یکی دیگر از اشتباهات رایج بعضی از کاربران، نصب قطعات ناسازگار یا بی کیفیت روی مادربورد است. پیش از سرهم کردن کامپیوتر حتماً سازگاری قطعات را بررسی کنید. وبسایت‌های مختلفی هستند که امکان بررسی سازگاری قطعات را فراهم می‌کنند.
همچنین حتماً سعی کنید که برای مادربورد قطعات باکیفیتی بخرید. اگر قصد سرهم کردن یک کامپیوتر باکیفیت را دارید، حتماً برای خرید رم یا منبع تغذیه سرمایه گذاری بیشتری کرده و قطعات باکیفیت بخرید.
همانطور که قبلاً اشاره شد، گرما دشمن قطعات کامپیوتر است. این موضوع را هنگام خرید قطعاتی مثل کارت گرافیک در نظر داشته باشید. بعضی از کارت‌های گرافیک به دلیل طراحی خاص فن و عوامل دیگر گرمای بیشتری تولید می‌کنند که توصیه می‌کنیم از انتخاب آنها برحذر باشید.
5. جابجایی نادرست
احتمال آسیب دیدن مادربورد حین نصب به دلیل اشتباهات جابجایی و بی توجهی زیاد است. اگر خودتان سیستم را سرهم می‌کنید، حتماً یک مچ بند و پارچه آنتی استاتیک داشته باشید.
هنگام کار با مادربورد یا جابجایی آن، پارچه آنتی استاتیک را زیر آن قرار دهید. حتی یک شوک الکتریسیته ساکن هم می‌تواند باعث آسیب رسیدن به مادربورد شود.
یکی دیگر از نکاتی که باید در نظر داشته باشید، خودداری از لمس کردن مادربورد است. هر زمان مادربورد را برمی‌دارید، از لبه‌های آن بگیرید. بعلاوه، حین نصب و پیچ کردن مادربورد روی همه گوشه‌های آن فشار یکسانی ایجاد کنید یعنی قبل از حرکت به سایر بخش‌های مادربورد، یک سمت آن را بیش از حد محکم نکنید.
چگونه آسیب‌های احتمالی وارد شده به مادربورد را تشخیص دهیم؟
تشخیص آسیب‌های وارد شده به مادربورد به اندازه سایر قطعات راحت نیست. به طور کلی، وقتی کامپیوتر خطای سخت‌افزاری داشته یا بوت نشود این مشکلات مشخص می‌شوند اما نمی‌توان بلافاصله این مشکلات را به مادربورد نسبت داد. با این وجود برای تشخیص آسیب‌های وارد شده به مادربورد می‌توان کارهای مختلفی انجام داد.
- منبع تغذیه را روشن کرده و چراغ سبز مادربورد را چک کنید. اگر هیچ چراغ سبزی مشاهده نمی‌کنید، منبع تغذیه یا مادربورد دچار مشکل شده اند. یک پاور دیگر را امتحان کنید و اگر باز هم مادربورد شما روشن نمی‌شود، احتمال آسیب دیدن آن وجود دارد.
- اگر چراغ سبز روشن شد، قطعات اصلی مثل پردازنده و رم را چک کنید. فقط این قطعات را متصل کرده و بررسی کنید که مادربورد روشن شده و وارد بایاس یا UEFI می‌شود یا خیر.
- اگر باز هم سیستم روشن نمی‌شود، باتری CMOS مادربورد را چک کنید. اگر کامپیوترتان چند سال پیش ساخته شده احتمال نیاز به تعویض باتری وجود دارد.
رفع خطاهای مادربورد
همه کامپیوترهای امروزی چراغ‌های خاصی دارند که در صورت بروز مشکل برای مادربورد یا سایر قطعات روشن می‌شوند. این کدهای خطا برای هر مادربوردی متفاوت هستند اما با استفاده از نکات مطرح شده در این مطلب می‌توانید مشکلات مادربورد را حل کنید.
