بهترین ارتقا برای کامپیوتر قدیمی که آن را مثل روز اول سریع می کند

کامپیوتری که مدت ها از آن استفاده می شود، معمولا در انجام کارهای روزانه کند می شود. اما به جای خرید یک سیستم جدید، با ارتقای حافظه و نصب یک SSD سریع تر، می توان به راحتی سرعت کامپیوتر را افزایش داد. این تغییر ساده باعث می شود سیستم در عرض چند ثانیه بالا بیاید و دیگر خبری از تاخیرهای طولانی نباشد.

کندی کامپیوتر به خاطر قدیمی بودن نیست

اگر سیستمی دارید که سال ساخت آن ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ است، مشکل اصلی معمولا سن دستگاه نیست. بیشتر کامپیوترهایی که بعد از سال ۲۰۱۵ تولید شده اند، پردازنده و رم کافی برای کارهای روزانه مثل وب گردی، تماشای ویدیو، انجام کارهای اداری و حتی بازی دارند.

عامل اصلی کند شدن سیستم، معمولا هارد دیسک یا حتی SSD های قدیمی با رابط SATA است. پردازنده و رم، منتظر می مانند تا اطلاعات از حافظه ذخیره سازی ارسال شود، اما اگر سرعت این بخش پایین باشد، همه چیز کند به نظر می رسد. حتی اگر باقی قطعات سیستم قوی باشند، یک هارد یا SSD قدیمی می تواند باعث شود حس کنید کامپیوتر واقعا ضعیف و کند شده است.

زمانی که سرعت ذخیره سازی پایین باشد، اجرای سیستم عامل، باز شدن برنامه ها و جابجایی بین نرم افزارها به کندی انجام می شود و نیاز به صبر زیادی دارد.

بسیاری فکر می کنند پردازنده آن ها قدیمی شده یا باید رم بیشتری اضافه کنند اما کمتر به نقش حافظه ذخیره سازی توجه می شود. هارد دیسک های سنتی بیشترین تاثیر منفی را دارند، اما حتی SSD های SATA هم نسبت به NVMe تاخیر بیشتری ایجاد می کنند.

به همین دلیل ارتقای حافظه ذخیره سازی می تواند به اندازه یا حتی بیشتر از ارتقای رم تاثیر داشته باشد. شاید یک پردازنده جدید تنها در برخی کارها سیستم را سریع تر کند، اما یک حافظه پرسرعت، تقریبا همه کارهای روزمره را روان تر و سریع تر خواهد کرد.

چرا NVMe از SSD های SATA سریع تر است

ممکن است فکر کنید با داشتن SSD SATA بهترین سرعت را تجربه می کنید، اما این طور نیست.

درایوهای NVMe به طور مستقیم از طریق خطوط PCIe به پردازنده وصل می شوند و دیگر خبری از واسطه های اضافی مانند کنترلر SATA نیست. همین موضوع باعث می شود سرعت انتقال اطلاعات به شدت بیشتر شود. جایی که SSD های SATA نهایتا تا ۶۰۰ مگابایت در ثانیه سرعت دارند، حتی مدل های معمولی NVMe به راحتی به سرعت ۳۵۰۰ مگابایت در ثانیه می رسند و NVMe های PCIe 4.0 حتی تا ۷۰۰۰ مگابایت در ثانیه سرعت خواندن دارند.

البته فقط اعداد و ارقام مهم نیستند. تفاوت اصلی در تاخیر بسیار پایین NVMe نسبت به SATA است. یعنی زمانی که سیستم برای درخواست فایل های کوچک اقدام می کند، NVMe تقریبا به صورت آنی پاسخ می دهد اما SSD های SATA تاخیر بیشتری دارند. همین تفاوت کوچک باعث می شود هنگام کار روزمره، سرعت باز شدن برنامه ها و اجرای دستورات بسیار محسوس تر شود.

علاوه بر این، NVMe منابع سیستمی کمتری مصرف می کند و وابسته به کنترلر SATA نیست. با پیشرفته تر شدن نرم افزارها، این نوع حافظه فرصت ارتقای بیشتری هم به کاربر می دهد. اگر مطمئن نیستید مادربرد شما از NVMe پشتیبانی می کند، ظاهر اسلات M.2 را چک کنید تا ببینید جای مناسب برای نصب این درایو وجود دارد یا نه.

نیازی به گران ترین NVMe بازار نیست

برای داشتن سرعت عالی، نیازی به هزینه زیاد و خرید گران ترین NVMe وجود ندارد. بهترین انتخاب، یک درایو M.2 PCIe 4.0 X4 با ظرفیت ۱ ترابایت است. این مدل ها معمولا بهترین نسبت قیمت به حجم را دارند و عملکرد فوق العاده ای ارائه می دهند.

این نوع SSD را می توانید از برندهای معتبر با قیمتی بین ۶۰ تا ۱۰۰ دلار تهیه کنید. چنین درایوهایی بدون امکانات غیرضروری و اضافی، بهترین عملکرد را برای مصرف روزمره ارائه می دهند. مشخصات اصلی آن ها به این صورت است:

M.2: نوع رابط فیزیکی با طراحی کوچک و باریک
PCIe: پروتکل ارتباطی بین حافظه و مادربرد
4.۰: نسل چهارم PCIe با پهنای باند بالا
X4: استفاده از چهار خط انتقال دیتا برای حداکثر سرعت
1TB: ظرفیت یک ترابایت معادل ۱۰۰۰ گیگابایت

نسل PCIe تعیین می کند اطلاعات با چه سرعتی بین حافظه و مادربرد منتقل شوند. PCIe 4.0 از PCIe 3.0 سریع تر است، البته به شرط آنکه مادربرد از این نسل پشتیبانی کند. در ادامه تفاوت سرعت استانداردهای مختلف را مشاهده می کنید:

PCIe 3.0 X4: استاندارد قدیمی تر با حداکثر سرعت حدود ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه
PCIe 4.0 X4: بیشترین استفاده فعلی با سرعت تا ۷۰۰۰ مگابایت بر ثانیه
PCIe 5.0 X4: جدیدترین استاندارد با سرعت حدود ۱۴۰۰۰ مگابایت بر ثانیه (قیمت بالا و تاثیر اندک در کارهای روزمره)

درایوهای M.2 در اندازه های مختلف عرضه می شوند که با اعدادی مانند ۲۲۴۲، ۲۲۶۰، ۲۲۸۰ و ۲۲۱۱۰ مشخص می شوند. عدد اول نشان دهنده عرض و عدد دوم طول آن بر حسب میلی متر است. رایج ترین اندازه برای دسکتاپ ها و لپ تاپ ها ۲۲۸۰ است، مگر اینکه نیاز خاصی به مدل کوتاه تر داشته باشید.

اگر قصد خرید مدل های بالای ۱ ترابایت را دارید، بهتر است به همراه آن یک هیت سینک مخصوص هم تهیه کنید چون این درایوها موقع پردازش سنگین بیشتر گرم می شوند. هیت سینک باعث حفظ دمای مناسب و عملکرد پایدارتر حافظه خواهد شد.

در انتخاب NVMe نیازی به سراغ مدل های “گیمینگ” یا “پرو” نیست مگر اینکه واقعا به امکانات خاص آن ها نیاز داشته باشید. این مدل ها معمولا گران ترند اما تفاوت محسوسی در کارکرد روزمره ایجاد نمی کنند. عملکرد یکنواخت و قابل اطمینان با برندهایی مانند سامسونگ، وسترن دیجیتال یا کروشیال هم به دست می آید.

چه زمانی ارتقای NVMe بیشترین تاثیر را دارد

این ارتقا زمانی بهترین نتیجه را می دهد که سیستم شما بعد از سال ۲۰۱۶ ساخته شده باشد و با وجود داشتن قطعات مناسب، حس کندی دارید. کامپیوترهایی که هنوز از هارد دیسک سنتی استفاده می کنند، بیشترین تغییر را حس خواهند کرد. جابجایی از HDD به NVMe تفاوتی مثل روز و شب دارد، چون زمان روشن شدن سیستم از چند دقیقه به چند ثانیه کاهش پیدا می کند و برنامه ها هم فوری اجرا می شوند.

نکته خوب اینجاست که برای نصب NVMe لازم نیست تمام نرم افزارها و اطلاعات را از اول نصب کنید. می توانید هارد قدیمی را به طور کامل روی SSD جدید کلون کنید تا همه فایل ها و برنامه ها سر جای قبلی بمانند.

لپ تاپ ها برای این ارتقا گزینه عالی هستند چون معمولا تعویض پردازنده یا ارتقای رم در آن ها ساده نیست. اما نصب یک NVMe سریع، باعث می شود لپ تاپ قدیمی با همان ظاهر قبلی، حس یک دستگاه مدرن و سریع را داشته باشد.

چه زمانی باید سراغ ارتقای دیگر قطعات بروید

برخی شرایط باعث می شود ارتقای NVMe در اولویت نباشد. سیستم های خیلی قدیمی (قبل از ۲۰۱۶) اغلب اصلا اسلات M.2 ندارند و امکان نصب NVMe وجود ندارد. همچنین اگر کامپیوتر کمتر از ۸ گیگابایت رم دارد، بهتر است ابتدا رم را ارتقا دهید چون در این حالت مشکل کندی به حافظه مربوط می شود.

در صورتی که سیستم از قبل NVMe دارد یا پردازنده آن خیلی ضعیف است، اضافه کردن یک NVMe جدید تغییر زیادی ایجاد نمی کند چون در این حالت عامل محدود کننده پردازنده خواهد بود.

با این حال حتی ارتقای هارد دیسک به SSD SATA برای سیستم های قدیمی می تواند تغییر بسیار بزرگی ایجاد کند و با هزینه زیر ۱۰۰ دلار، کامپیوتر کند و قدیمی دوباره پرسرعت و کاربردی شود. گاهی ساده ترین ارتقاها بیشترین تاثیر را دارند و حس داشتن یک سیستم جدید را به کاربر می دهند.