دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو موفق شده اند کشف کنند که چگونه برخی سلول های ایمنی مغز به نام میکروگلیا می توانند پلاک های سمی آمیلوئید بتا که باعث بیماری آلزایمر می شوند را به طور مؤثر تجزیه و پاک کنند. آن ها یک گیرنده کلیدی به نام ADGRG1 را شناسایی کردند که امکان این عملکرد محافظتی را برای میکروگلیا فراهم می کند. زمانی که میکروگلیا فاقد این گیرنده باشد، پلاک های آمیلوئیدی به سرعت در مغز جمع می شوند و باعث از دست دادن حافظه و آسیب مغزی می شوند. اما وقتی این گیرنده فعال باشد، به نظر می رسد که علائم آلزایمر خفیف تر باقی می مانند. از آنجا که ADGRG1 به خانواده گیرنده هایی تعلق دارد که داروها به راحتی می توانند آن ها را هدف قرار دهند، این کشف می تواند راه را برای تولید درمان های جدیدی باز کند که سیستم ایمنی مغز را تقویت می کنند و از ابتلا به آلزایمر پیشگیری می کنند.
چگونه میکروگلیا پلاک های سمی را پاکسازی می کند
دانشمندان دانشگاه UCSF دریافته اند که میکروگلیا چگونه پروتئین آمیلوئید بتا را که در آلزایمر تجمع می یابد، بلعیده و تجزیه می کند. در بیماری آلزایمر، پروتئین هایی مانند آمیلوئید بتا به شکل توده هایی به نام پلاک تجمع پیدا می کنند که برای مغز آسیب زا هستند.
اما در برخی افراد، سلول های ایمنی به نام میکروگلیا پیش از آن که این پروتئین ها بتوانند آسیبی وارد کنند، آن ها را تجزیه و پاک می کنند. این موضوع باعث می شود تعداد و اندازه پلاک ها کمتر و علائم بیماری بسیار خفیف تر باشد.
اهمیت گیرنده ADGRG1 برای سلامت مغز
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو یک گیرنده مولکولی را شناسایی کرده اند که به میکروگلیا این امکان را می دهد تا پلاک های آمیلوئید بتا را بلعیده و هضم کنند. بدون این گیرنده، یعنی ADGRG1، میکروگلیا عملا توانایی چندانی برای مقابله با این پروتئین سمی ندارد. در آزمایش های انجام شده روی مدل حیوانی آلزایمر، دانشمندان مشاهده کردند که نبود این گیرنده باعث تجمع سریع پلاک ها، تحلیل سلول های عصبی و مشکلات یادگیری و حافظه می شود.
یکی از محققان می گوید: “ما فکر می کنیم این گیرنده به میکروگلیا کمک می کند تا سال های زیادی مغز را سالم نگه دارند.”
در بررسی های دوباره بر روی داده های مطالعات قبلی از بیان ژن در مغز انسان، پژوهشگران متوجه شدند افرادی که بر اثر آلزایمر خفیف جان خود را از دست داده اند، دارای میکروگلیای فراوان با گیرنده ADGRG1 و علائم شناختی خفیف بودند؛ یعنی میکروگلیا کار خود را به خوبی انجام داده است و بیماری را کنترل کرده. اما افرادی که بر اثر آلزایمر شدید درگذشتند، میزان ADGRG1 در میکروگلیای آن ها بسیار پایین بود و پلاک ها افزایش یافته بود.
امید به درمان های جدید برای آلزایمر
گیرنده ADGRG1 یکی از صدها گیرنده GPCR است که به طور رایج در توسعه داروها مورد هدف قرار می گیرند. همین موضوع باعث شده که این کشف جدید، نویدبخش تولید درمان های تازه ای برای مقابله با آلزایمر باشد.
یکی از پژوهشگران می گوید: “بعضی افراد خوش شانس هستند که میکروگلیای فعالی دارند، اما این کشف فرصتی ایجاد می کند تا بتوان داروهایی ساخت که میکروگلیا را در همه افراد به اندازه کافی مؤثر کند تا با آمیلوئید بتا مبارزه کنند و از مغز محافظت نمایند.”