بر اساس یک پژوهش جدید که به صورت علمی و داوری شده منتشر شده است، کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری سطح ویتامین دی بالاتری داشتند، در سنین ۷ تا ۱۲ سال، در آزمون های حافظه، توجه و مهارت های حل مسئله نمرات بهتری کسب کردند. این یافته ها در نشریه American Journal of Clinical Nutrition به چاپ رسیده است.
اگرچه مدت هاست ویتامین دی به عنوان ویتامینی حیاتی برای حفظ سلامت استخوان ها شناخته می شود، اما پژوهشگران در سال های اخیر دریافته اند که این ویتامین نقش مهمی در تنظیم عملکرد سیستم ایمنی، کاهش التهاب و محافظت از سیستم عصبی دارد. اکنون، شواهد جدید – از جمله همین تحقیق تازه – نشان می دهد ویتامین دی ممکن است در رشد مغز جنین نیز تاثیر قابل توجهی داشته باشد.
تاثیر بیشتر ویتامین دی در برخی خانواده ها
در این مطالعه، مشخص شد که ارتباط بین سطح ویتامین دی در دوران بارداری و عملکرد ذهنی کودکان در خانواده های سیاه پوست قوی تر است. این خانواده ها به طور معمول با نرخ بالاتری از کمبود ویتامین دی مواجه هستند.
این موضوع نشان می دهد که مکمل یاری با ویتامین دی در بارداری می تواند یک راه حل کم هزینه و مفید برای تقویت رشد مغزی و همچنین کاهش تفاوت های نژادی در نتایج سلامت باشد. همچنین یافته های تحقیق تاکید می کند که سطح ویتامین دی در اوایل بارداری بیشترین اهمیت را برای رشد شناختی کودکان دارد و همین مسئله بر لزوم اقدام سریع پزشکان در غربالگری و درمان کمبود ویتامین دی تاکید دارد.
چگونگی انجام مطالعه
در این تحقیق، بیش از ۹۰۰ زوج مادر و کودک در سراسر ایالات متحده مورد بررسی قرار گرفتند که در یک مطالعه بزرگ ملی با نام ECHO (تاثیرات محیطی بر نتایج سلامت کودک) شرکت داشتند. سطح ویتامین دی در خون مادران در دوران بارداری اندازه گیری شد و توانایی های شناختی کودکان با مجموعه ای از آزمون های استاندارد بررسی شد.
در این بررسی، عوامل موثر دیگر مثل سطح تحصیلات مادر، شرایط محله زندگی و سن و جنسیت کودک هم لحاظ شده است.
مطالعه جدید، یافته های قبلی این گروه تحقیقاتی را تکمیل می کند که نشان می داد سطح بالاتر ویتامین دی در بارداری با افزایش IQ در اوایل کودکی و کاهش مشکلات رفتاری در سنین مدرسه همراه است.
مجموع این تحقیقات نشان می دهد ویتامین دی نقش مهمی در رشد مغز در دوران بارداری دارد و می تواند اثرات بلندمدتی بر عملکرد شناختی و رفتاری کودکان داشته باشد.
اهمیت موضوع
کمبود ویتامین دی یکی از مشکلات رایج در سراسر دنیاست. در آمریکا، حدود ۴۲ درصد بزرگسالان سطح ویتامین دی کمتر از ۲۰ نانوگرم بر میلی لیتر دارند که معیار شایع برای تشخیص کمبود است. حدود یک سوم زنان باردار در آمریکا کمبود ویتامین دی دارند و این میزان در زنان باردار سیاه پوست به حدود ۸۰ درصد می رسد.
تفاوت نژادی در کمبود ویتامین دی تا حد زیادی به علت تفاوت در رنگدانه های پوست است؛ زیرا ملانین در پوست افراد تیره، توانایی تولید ویتامین دی از نور خورشید را کاهش می دهد.
اگرچه می توان ویتامین دی را هم از طریق نور خورشید و هم رژیم غذایی دریافت کرد، اما این منابع همیشه پاسخگوی نیاز بدن نیستند. برای افراد با پوست تیره، ساکنان مناطق شمالی یا کسانی که همیشه از ضدآفتاب یا پوشش محافظ استفاده می کنند، نور خورشید منبع قابل اتکایی نیست.
برخی مواد غذایی مانند ماهی های چرب، زرده تخم مرغ و بعضی قارچ ها حاوی ویتامین دی هستند و محصولات غنی شده مانند شیر و غلات صبحانه نیز کمک می کنند، اما بسیاری افراد به مقدار کافی از این غذاها مصرف نمی کنند.
به همین دلیل، مکمل ها اغلب ضروری هستند و در بسیاری موارد توسط راهنمای غذایی آمریکا برای زنان باردار توصیه می شود.
میزان نیاز به ویتامین دی در دوران بارداری
دستورالعمل های فعلی توصیه می کنند زنان باردار روزانه ۶۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین دی مصرف کنند، اما معمولا برای جبران کمبود، دوزهای بالاتر مثل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد نیز لازم است.
در واقع، زنان آمریکایی به طور میانگین فقط ۱۶۸ واحد ویتامین دی از غذا و نوشیدنی دریافت می کنند و بسیاری از مولتی ویتامین های بارداری تنها ۴۰۰ واحد ویتامین دی دارند. این مسئله نشان می دهد که فرصت خوبی برای پزشکان وجود دارد تا با غربالگری دقیق تر و توصیه های لازم درباره مکمل ویتامین دی، وضعیت سلامت مادران و کودکان را ارتقا دهند.
اگر یک راهکار ساده و ارزان مثل مصرف مکمل ویتامین دی در بارداری بتواند به رشد مغزی کودک کمک کند، ممکن است آثار مثبت و ماندگاری در طول زندگی داشته باشد. مطالعات بلندمدت نشان داده اند که نمرات شناختی بالاتر در کودکی با حافظه بهتر، استدلال قوی تر در سنین بالا و حتی افزایش طول عمر ارتباط دارد.
نکات مبهم و نیاز به تحقیقات بیشتر
با اینکه تحقیقات حاضر ارتباط میان سطح بالای ویتامین دی در بارداری و بهبود رشد شناختی و رفتاری کودک را نشان داده است، هنوز نمی توان قطعا گفت ویتامین دی علت مستقیم این بهبودهاست.
برای اثبات این رابطه، به مطالعات کنترل شده تصادفی (RCT) که استاندارد طلایی پژوهش علمی هستند نیاز داریم تا بتوانیم دقیق ترین راهکارها را برای کاربرد بالینی به دست آوریم.
این مطالعات همچنین برای تعیین مقدار بهینه ویتامین دی در بارداری که از مغز جنین به بهترین شکل حمایت کند، بسیار ضروری هستند.
نتایج این مطالعات جدید اهمیت غربالگری کمبود ویتامین دی و اقدام سریع به درمان آن را در زنان باردار نشان می دهد و اگر این یافته ها تایید شود، می تواند رویکردهای پیشگیری از مشکلات شناختی و رفتاری در نسل های آینده را متحول کند.
