کارخانه های تاریک، که به عنوان کارخانه های هوشمند یا چراغ خاموش نیز شناخته می شوند، تأسیساتی کاملاً خودکار هستند که در آن ها ربات ها، سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی و دستگاه های اینترنت اشیا (IoT) تمامی یا بیشتر فرآیندهای تولید را بدون نیاز به دخالت انسان مدیریت می کنند. این کارخانه ها به گونه ای طراحی شده اند که به صورت ۲۴ ساعته و بدون نیاز به روشنایی کار کنند، زیرا حضور نیروی انسانی در آن ها ضروری نیست.
مزایای کارخانه های تاریک
استفاده از کارخانه های تاریک مزایای متعددی به همراه دارد. سیستم های خودکار می توانند سریع تر و با دقت بیشتری نسبت به نیروی انسانی کار کنند، که منجر به کاهش خطاهای تولید و افزایش بازدهی می شود. حذف نیروی انسانی می تواند هزینه های مرتبط با دستمزد، مزایا و مسائل ایمنی محیط کار را به طور قابل توجهی کاهش دهد. ماشین ها نیاز به استراحت، تعطیلات یا خواب ندارند، بنابراین می توانند به صورت مداوم و بدون وقفه کار کنند. وظایف خطرناک در محیط های سخت را می توان به ربات ها سپرد، که منجر به کاهش صدمات و حوادث کاری می شود. تولید مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند به سرعت با تغییرات تقاضای بازار سازگار شود، بدون نیاز به آموزش گسترده نیروی کار.
معایب و چالش های کارخانه های تاریک
با وجود مزایای متعدد، کارخانه های تاریک با چالش هایی نیز مواجه هستند. راه اندازی یک کارخانه کاملاً خودکار نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی در زمینه رباتیک، هوش مصنوعی و زیرساخت های مرتبط است. حذف کارگران انسانی می تواند نگرانی هایی درباره بیکاری و جابجایی نیروی کار ماهر ایجاد کند. فرآیندهای اتوماسیون به سیستم های پیچیده ای متکی هستند که نیاز به نگهداری و نظارت منظم دارند؛ یک نقص می تواند کل فرآیند تولید را متوقف کند. با اتکای اتوماسیون به هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، این سیستم ها در برابر حملات سایبری آسیب پذیرتر می شوند.
کارخانه های تاریک در چین
چین به عنوان یکی از پیشروان در پذیرش فناوری های نوین، سرمایه گذاری های قابل توجهی در توسعه کارخانه های تاریک انجام داده است. شهر صنعتی دونگوان (Dongguan) نمونه ای بارز از این تحول است. در سال ۲۰۱۵، بیش از ۴۳ هزار نفر در این شهر با ربات ها جایگزین شدند. تقریباً همه ۸ میلیون نفر جمعیت دونگوان از شهرهای دیگر به این منطقه مهاجرت کرده بودند تا در آن کار کنند؛ اما با رواج کارخانه های تاریک، بسیاری از کارکنان قدیمی پس از چند دهه زندگی و کار در این شهر، به شهرهای اصلی خود بازگشتند.
از سوی دیگر، این فناوری باعث افزایش ارزش اقتصادی استان گوانگ‌دونگ شده است. این استان بسیاری از کالاهای مصرفی تولیدی چین را تولید می کند؛ به عنوان مثال، تقریباً نیمی از موبایل ها و ۸۰ درصد اجاق های مایکروویو کشور در این استان ساخته می شوند.
شرکت های پیشرو در استفاده از کارخانه های تاریک
چندین شرکت پیشرو در جهان به سمت استفاده از کارخانه های تاریک حرکت کرده اند. شرکت Fanuc ژاپن دارای تأسیساتی است که در آن بازوهای رباتیک با خطوط تولید کاملاً خودکار تولید می شوند؛ به عبارتی، ربات ها خودشان را بدون دخالت انسان می سازند. شرکت زیمنس آلمان در بخش تولید قطعات الکترونیکی، کارخانه های تاریک احداث کرده است. اگرچه تأسیسات تسلا هنوز نیاز به نظارت انسانی دارد، اما این شرکت قصد دارد در آینده به سمت تولیدات کاملاً مستقل حرکت کند. شرکت آدیداس از کارخانه های موسوم به Speedfactories در آلمان و ایالات متحده پرده برداشته که از رباتیک و هوش مصنوعی برای تولید کفش های کتانی با کمترین دخالت انسان استفاده می کند. شرکت شیائومی چین چندی پیش از افتتاح و راه اندازی نسل جدید کارخانه تولید گوشی های هوشمند خود در پکن خبر داد که می تواند ۲۴ ساعت شبانه روز بدون هیچ نیروی انسانی کار کند. شیائومی ادعا می کند ظرفیت تولید این کارخانه در هر ثانیه یک گوشی هوشمند است.
آینده کارخانه های تاریک
در سال های اخیر، شرکت های بزرگ به کارخانه های تاریک علاقه مند شده اند؛ اما نمی توان با قطعیت گفت که در آینده تمام خطوط تولید به کارخانه های تاریک تبدیل می شوند یا خیر. برخی کارشناسان معتقدند که ایجاد کارخانه های هیبریدی رویکرد بهتری باشد؛ به این معنا که در حالی که اتوماسیون به رشد خود ادامه خواهد داد، صنایع و فرآیندهای خاصی همچنان به نظارت انسانی نیاز خواهند داشت.
همچنین، کارخانه های مبتنی بر هوش مصنوعی ممکن است در بخش هایی مانند الکترونیک و خودروسازی رایج تر شوند؛ اما صنایعی که نیاز به سفارشی سازی و مهارت های خاص دارند، همچنان به کارکنان انسانی وابسته خواهند ماند. دولت ها و کسب و کارها نیز باید به نگرانی های اخلاقی، مانند ارتقای مهارت های نیروی کار، ایجاد شغل و مقررات هوش مصنوعی توجه کنند تا مطمئن شوند اتوماسیون به نفع کل جامعه است.
