امروزه همه ما اطلاعاتی مثل عکس، ویدیو، موزیک یا فایل‌های دیگری داریم که باید جایی به صورت دیجیتال ذخیره شوند. و گرچه دستگاه‌های امروزی فضای ذخیره اطلاعات دارند اما این فضا برای ذخیره همه اطلاعات کافی نیست. سیستم‌های ذخیره کلود مبتنی بر بلاک‌چین هم با این هدف طراحی شده اند که فضای بیشتری برای ذخیره اطلاعات در اختیار افراد قرار دهند.
سیستم‌های ذخیره متمرکز مثل وان درایو مایکروسافت و سیستم کلود آی‌بی‌ام در برابر سرقت یا از دست رفتن داده‌ها آسیب پذیر هستند چون یک نقطه شکست واحد دارند اما پلتفرم‌های ذخیره غیرمتمرکز با هدف غلبه بر این مشکلات طراحی شده اند. در این سیستم‌ها داده‌های کاربران به قطعات کوچکتر تقسیم شده و روی نودها (یا همان دستگاه) در شبکه ای غیرمتمرکز ذخیره می‌شوند. همچنین داده‌ها حین انتقال به شبکه به صورت خودکار رمزنگاری می‌شوند تا دیگران امکان مشاهده آنها را نداشته باشند.
از آنجایی که در یک شبکه متمرکز یک سرور می‌تواند همه اطلاعات را در خود نگه دارد، احتمال هک یا از دسترس خارج شدن کل شبکه بیشتر است. بعلاوه بارها دیده شده که چنین سیستم‌هایی داده‌های کاربران را بدون اجازه آنها می‌فروشند.
توکن ذخیره اطلاعات چیست؟
معمولاً سیستم‌های ذخیره اطلاعات غیرمتمرکز، کوین یا توکن‌های خاص خودشان را بر روی یک بلاک‌چین خاص دارند. کوین‌های این سیستم مستقیماً بر روی بلاک‌چین بومی خود پروژه راه اندازی می‌شوند و توکن‌ها روی یک بلاک‌چین دیگر (مثل اتریوم).
در سیستم‌های غیرمتمرکز می‌توانید هزینه اشتراک را به جای ارز معمولی با توکن بومی خود پروژه پرداخت کنید. همچنین می‌توانید با تبدیل شدن به یکی از نودهای بلاک‌چین ذخیره اطلاعات درآمد کسب کنید.
این کوین‌ها هم مثل سایر ارزهای دیجیتال با هم متفاوت هستند. بعضی از آنها کمتر از یک دلار و بعضی بسیار بیشتر قیمت دارند. اما در سال ۲۰۲۱ قیمت خیلی از آنها دچار ریزش شد. مثلاً قیمت فایل کوین در عرض ۱۰ ماه از ۱۹۱ دلار به ۲۸ دلار سقوط کرد.
با این وجود همچنان این توکن‌ها و کوین‌ها به فعالیت ادامه می‌دهند و به تدریج شاهد جایگزین شدن سیستم‌های ذخیره متمرکز توسط مدل غیرمتمرکز هستیم. در ادامه شما را با بعضی از ارزها و پلتفرم‌های ذخیره غیرمتمرکز آشنا می‌کنیم.
۱. Filecoin
خیلی از علاقمندان به بازار ارزهای دیجیتال با فایل کوین آشنا هستند که در سال ۲۰۱۷ با برگزاری بزرگترین ICO (عرضه اولیه کوین) تاریخ توانست ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. فایل کوین توسط Protocol Labs بر روی پروتکل ذخیره اطلاعات IPFS طراحی شده و به کاربران امکان می‌دهد داده‌های حجیم را به صورت امن ذخیره کنند و یا با استفاده از فضای ذخیره دستگاه‌های خودشان درآمد کسب کنند.
فایل کوین از مکانیزم‌های مخصوصی برای حفظ امنیت شبکه و عملکرد درست آن استفاده می‌کند. گرچه فایل کوین راهکار بسیار خوبی برای ذخیره اطلاعات به صورت غیرمتمرکز ارائه داده اما ارز بومی آن که به همین نام طراحی شده در سال ۲۰۲۱ ریزش شدید تجربه کرده و حالا به تدریج حجم معاملات آن رو به افزایش است.
۲. Sia (و سیاکوین)
Sia یکی دیگر از مهم ترین سیستم‌های ذخیره غیرمتمرکز و یکی از اولین‌های این حوزه است. در این سیستم داده‌ها به قطعات کوچکتری تقسیم شده و روی نودهای شبکه توزیع می‌شوند.
آنطور که توسعه دهندگان سیا می‌گویند این شبکه امکان ذخیره امن داده‌ها بر روی فضای بی استفاده هارد کاربران را فراهم می‌کند. بعلاوه تراکنش‌های این شبکه توسط قراردادهای هوشمند ایمن سازی می‌شوند که راهکاری مقرون به صرفه تر برای ذخیره اطلاعات فراهم می‌کنند. کلیدهای خصوصی کاربران سیا در اختیار خود آنها قرار دارد در نتیجه دیگران امکان دسترسی به داده‌های آنها یا تغییر آنها را ندارند.
می توانید هزینه خدمات شبکه را با استفاده از ارز بومی سیا یعنی سیاکوین پرداخت کنید. در حال حاضر ارزش این کوین نسبت به فایل کوین کمتر است اما در مجموع یکی از سیستم‌های قوی در این بازار است.
۳. Storj
Storj یکی از محبوب ترین پلتفرم‌های ذخیره اطلاعات غیرمتمرکز در جهان و دارای ده‌ها هزار کاربر است. این شبکه که سال ۲۰۱۴ تأسیس و سال ۲۰۱۸ راه اندازی شد به شما امکان می‌دهد که داده‌های خودتان را به صورت رمزنگاری شده و خصوصی ذخیره کنید.
در این سیستم هم داده‌ها به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌شوند تا امنیت و دوام آنها افزایش پیدا کند. Storj هر فایل را دقیقاً به هشت قسمت تقسیم می‌کند و هر قسمت برای یک نود مجزا ارسال می‌شود. می‌توانید از سایر کاربران شبکه هم فضای ذخیره اجاره کنید که البته باید به آنها کارمزد پرداخت کنید.
Storj هم ارز دیجیتالی به همین نام دارد و به کاربرانی که فضای ذخیره سیستم خودشان را در اختیار شبکه قرار دهند پاداش می‌دهد.
