سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
اگر روی گوشی هوشمند خودتان از فناوری تشخیص چهره استفاده می‌کنید، ممکن است چهره دیگران – خواهر یا برادر یا شخص دیگری که شبیه شما باشد – هم بتواند قفل آن را باز کند.
گرچه خیلی از تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند الگوریتم‌های خاص و منحصربفردی طراحی کرده اند اما باز هم ممکن است امنیت ایجاد شده توسط فناوری تشخیص چهره کامل و بی نقص نباشد. اما چرا گاهی اوقات فیس آی دی با شکست روبرو می‌شود؟
تشخیص چهره در گوشی‌های هوشمند چگونه کار می‌کند؟
خیلی از سیستم‌های تشخیص چهره به جای امواج مرئی با اسکن مادون قرمز کار می‌کنند که به دلیل ضعف عملکردشان در تاریکی، استفاده از آنها جای شک و تردید دارد.
به طور کلی، برای باز کردن قفل گوشی با فناوری تشخیص چهره از دوربین جلوی گوشی برای دسترسی به خطوط و الگوهای منحصربفرد چهره کاربر استفاده می‌شود. به همین دلیل است که برای تنظیم و راه اندازی اولیه آن اول باید چهره شما به صورت کامل اسکن شود.
پس از این مرحله، جزئیات مربوط به چهره شما در حافظه گوشی ذخیره شده و بعد تبدیل به عبارات ریاضی می‌شود. سپس هر زمان خواسته باشید قفل گوشی را با چهره خودتان باز کنید، این اطلاعات با چهره شما مقایسه می‌شوند تا احرازهویت تکمیل شود.
اما اکثر فناوری‌های تشخیص چهره امروزی یک طیف مادون قرمز را با الگوریتم واقعی ترکیب می‌کنند و عکس چهره شما را به صورت آرایه‌هایی 2 بعدی ذخیره می‌کنند. این کار برای پیشگیری از فریب دادن سیستم با استفاده از عکس شما انجام می‌شود.
تاباندن امواج مادون قرمز باعث می‌شود که امکان اسکن چهره حتی در تاریکی هم فراهم شود.
چرا ممکن است فناوری تشخیص چهره شکست بخورد؟
اسکن چهره‌ی سنتی با استفاده از امواج مرئی چند نقطه ضعف دارد. ممکن است این فناوری یکی از بستگان یا حتی یک غریبه را به جای شما قبول کند. بعلاوه، این فناوری نرخ شکست بیشتری دارد و ممکن است با عکسی از شما هم فریب بخورد.
اما در گوشی‌های امروزی از این فناوری استفاده نمی‌شود با این حال همین فناوری‌ها هم گاهی اوقات شکست می‌خورند.
گرچه نمی‌توانیم با جزئیات کامل مشخص کنیم که چرا و چطور ممکن است فناوری‌های تشخیص چهره امروزی شکست بخورند اما با هم نگاهی به ریشه‌های احتمالی آن داریم.
فناوری اسکن عنبیه سامسونگ دقیق است اما امکان فریب خورد آن وجود دارد
فناوری اسکن عنبیه سامسونگ که از گلکسی S8 و S8+ کار خودش را شروع کرد، نقطه‌ای از چهره را انتخاب کرده که امنیت کار را افزایش می‌دهد. این فناوری با اسکن الگوهای منحصربفرد در عنبیه کار می‌کند.
از آنجایی که نقوش عنبیه در چشمان هر فردی خاص و منحصربفرد است، سامسونگ اعلام کرده که امکان فریب دادن این فناوری وجود ندارد اما متأسفانه این فناوری هم مشکلات خاصی دارد چون امکان فریب دادن آن با استفاده از لنز تماسی وجود دارد.
و با وجود ترکیب تصویربرداری 2 بعدی و اسکن عنبیه در گوشی‌های جدیدتری مثل سری S21 سامسونگ هشدار داده که فناوری تشخیص چهره به اندازه اسکن اثرانگشت یا پین کد امن نیست.
این شرکت توصیه کرده که از این قابلیت برای پرداخت آنلاین و پلتفرم‌های انتقال وجه استفاده نشود.
چرا سیستم Live Detection دو بعدی هوآوی کاملاً ایمن نیست؟
هوآوی که از هاندسته‌های اپن سورس اندروید استفاده می‌کند یکی دیگر از بحث برانگیزترین عملکردها را در این حوزه دارد. این شرکت سیستم امنیتی تشخیص چهره را اولین بار در سری P20 معرفی کرد و پس از آن این قابلیت به محصولات دیگری مثل میت 10 و سری Y 2018 هم اضافه شد.
هوآوی از فناوری تشخیص زنده دو بعدی (2D Live Detection) استفاده می‌کند که عملکرد آن شبیه سایر سیستم‌های تشخیص چهره در گوشی‌های اندروید است.
استفاده از این فناوری باعث می‌شود که دیگران نتوانند به راحتی قفل گوشی شما را با استفاده از عکس شما باز کنند چون بدون وجود بعضی از حرکات چهره مثل پلک زدن کار نمی‌کند. در نتیجه، در صورت عدم پیروی از این قانون ممکن است امکان باز کردن قفل گوشی شما وجود نداشته باشد.
بعلاوه، این قابلیت به وضعیت فعلی دوربین جلوی گوشی شما بستگی دارد. در نتیجه گاهی اوقات به نظر می‌رسد که امکان باز کردن گوشی در هر صورت وجود دارد.
چرا احتمال شکست خوردن فیس آی‌دی اپل هم وجود دارد؟
تکنولوژی فیس آی دی شرکت اپل که سال 2017 در آیفون ایکس رونمایی شد، همچنان پیشرفته ترین سیستم تشخیص چهره گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود.
بر خلاف تکنولوژی اسکن مادون قرمز دو بعدی عنبیه‌ی سامسونگ و هوآوی، اپل به جای دوربین جلو با استفاده از سیستم دوربین TrueDepth یک عکس سه بعدی از چهره شما می‌گیرد.
فناوری TrueDepth شرکت اپل عکس برداری مادون قرمز را با اجزای مخصوص اسکن و حسگرهای ویژه این کار ترکیب می‌کند. سپس از آنها برای تحلیل بیش از 30 هزار نقطه مختلف در چهره استفاده می‌کند تا عمق نقاط مختلف آن را اسکن کند.
با توجه به اینکه آیفون این الگوها را یاد گرفته، ثبت کرده و تشخیص می‌دهد برای فریب دادن آن به ابزارهایی فراتر از یک عکس معمولی یا چهره فردی شبیه نیاز داریم.
تکنولوژی فیس آی‌دی اپل با تغییرات ظاهر چهره شما به مرور زمان تطبیق پیدا می‌کند که این عملکرد بر خلاف اسکن یک باره‌ی عنبیه است. در نتیجه امنیت این فناوری بیشتر خواهد شد.
اما گاهی اوقات شخصی شبیه به شما هم می‌تواند قفل فیس آی‌دی را باز کند.
اپل ادعا کرده که احتمال بروز چنین اتفاقی یک در میلیون است اما از طرفی هشدار داده که این احتمال برای دوقلوها، خواهران و برداران و بچه‌هایی که هنوز ساختار چهره آنها به صورت کامل تکمیل نشده، بیشتر است.
به این دلیل که هر زمان شخصی رمزعبور گوشی را وارد می‌کند، فیس آی‌دی اطلاعات بیشتری درباره چهره شخص کسب می‌کند و می‌تواند الگوهای مختلف چهره را بررسی و ثبت کند تا بار بعدی با مشاهده آن چهره قفل گوشی را سریع تر باز کند. دادن رمز عبورتان به دیگران ممکن است باعث بروز نقص امنیتی شود و شخص مورد نظر در آینده برای باز کردن آیفون نیازی به وارد کردن رمز نداشته باشد.
چگونه مانع از باز کردن قفل گوشی توسط دیگران شویم؟
گرچه کمبودهای تشخیص چهره در گوشی‌های هوشمند تقصیر شما نیست اما باز هم برای استفاده از آن در آینده روش‌هایی وجود دارد.
شکست خوردن این فناوری در آیفون می‌تواند ناشی از یادگرفتن الگوهای چهره دیگران توسط الگوریتم باشد. برای پیشگیری از بروز این مشکل، هیچ وقت نباید اپل آی‌دی خودتان را در اختیار دیگران قرار دهید و هیچ وقت آیفون را در حضور شخص دیگری که شبیه شماست مثلاً خواهر یا برادرتان باز نکنید.
اگر قابلیت فیس آی‌دی گوشی شما با خطا روبرو شد، با رفتن به مسیر Settings > Face ID & Passcode > Reset Face ID اطلاعات فیس آی‌دی را پاک کنید. به این ترتیب چهره شما از حافظه گوشی پاک می‌شود از جمله همه الگوریتم‌های محاسباتی ذخیره شده‌ای که الگوهای چهره شما را تنظیم می‌کنند. در صورت تمایل می‌توانید دوباره فیس آی‌دی را تنظیم کنید.
همچنین دقت کنید که گزینه Require Attention فعال باشد. به این ترتیب هر شخصی که قرار است قفل گوشی را با چهره باز کند، باید به دستگاه نگاه کند در نتیجه وقتی خواب باشید یا نگاه شما به سمت گوشی نباشد، دیگران نمی‌توانند قفل آن را باز کنند. به مسیر Settings > Face ID & Passcode رفته و حتماً گزینه Require Attention for Face ID را فعال کنید.
گرچه می‌توانید بعضی از اپلیکیشن‌ها را با فیس آی‌دی قفل کنید اما بعضی از تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند هشدار داده اند که ممکن است این کار مشکلات امنیتی جدی ایجاد کند به خصوص برای تراکنش‌های آنلاین. اثرانگشت و پین کد ایمن ترین روش‌های قفل کردن گوشی هستند.
پس اگر تکنولوژی تشخیص چهره گوشی شما با شکست روبرو شد، برای پیشگیری از بروز مشکلات امنیتی آن را غیرفعال کنید.
پیشرفت و بهتر شدن شدن تشخیص چهره همچنان ادامه دارد
با وجود قدرتمند بودن فناوری تشخیص چهره، این تکنولوژی همیشه هم امن نیست اما پیشرفت‌هایی در حوزه یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی ایجاد شده که منجر به ارتقای دقت مدل‌های تشخیص چهره می‌شود.
با توجه به وجود انبوهی از دیتاست‌های آموزشی، تحقیقات در این حوزه پیشرفت خوبی داشته و حالا شاهد توسعه فناوری‌هایی هستیم که حتی با وجود داشتن ماسک به صورت می‌توانند چهره شما را تشخیص دهند. در نتیجه انتظار می‌رود که در گوشی‌های جدیدتر این فناوری قوی تر و دقیق تر شده باشد.
