اواخر بارداری و ارتباط حالت خوابیدن زنان باردار با سقط جنین

از دست دادن نوزاد پیش از تولدش بسیار غم‌انگیز است. به همین دلیل، تحقیق درباره‌ی خطرات بالقوه و پیشگیری از سقط جنین به شدت اهمیت می‌یابد.
اکنون یک تحقیق در مورد ارتباط بین افزایش خطر سقط جنین با حالت‌های متداول خوابیدن در انگلستان انجام شده است. به اطلاعات خود این ایده را اضافه کنید که در اواخر بارداری (سه ماهه‌ی پایانی آن) باید به پهلویتان بخوابید.

در مرکز پژوهش‌های سقط جنین تامی دانشگاه منچستر یک تیم تحقیقاتی تشکیل شد. رهبری این گروه را پزشک متخصص زنان و زایمان، دکتر الکساندر هیزل بر عهده داشت. این پژوهش بزرگ‌ترین تحقیق درباره‌ی بررسی ارتباط حالت خوابیدن مادر آینده و خطر سقط جنین در اواخر بارداری است. نتایج این تحقیق به تازگی منتشر شده است.
پیش از این تحقیقاتی در مقیاس کوچک‌تر در نیوزلند و استرالیا در این مورد انجام شده بود. آن تحقیقات نشان می‌داد که خوابیدن به پهلو باعث کاهش خطر سقط جنین در اواخر بارداری می‌شود. این‌بار محققین برای بررسی بهتر این ارتباط، بر روی تعداد بیشتری از زنان باردار مطالعه کردند.
این تیم تحقیقاتی با ۱۰۲۴ زن در ۴۱ بیمارستان تخصصی زایمان مادران در سراسر انگلستان مصاحبه کرد. از این تعداد ۲۹۱ مورد دچار سقط جنین در اواخر بارداری شده و ۷۳۳ مورد نیز نوزاد زنده به دنیا آورده بودند.
آن‌ها این فرضیه که می‌گوید ارتباطی میان حالت خوابیدن زن باردار و سقط جنین در اواخر بارداری است را بررسی کردند. اطلاعات به دست آمده حاکی از آن بود که خوابیدن به پشت نسبت به خوابیدن به پهلو، ۲.۳ برابر خطر سقط جنین در اواخر بارداری را افزایش می‌دهد.
این تیم در گزارش خود نوشت: “این تحقیق مشخص کرد که ۳.۷ درصد موارد سقط جنین در بعد از هفته‌ی بیست و هشتم بارداری، با خوابیدن در حالت دراز کشیدن به پشت مرتبط است.”
همچنین این تحقیق نشان می‌دهد که این ارتباط بین حالت خوابیدن زن باردار و سقط جنین، تحت تأثیر عواملی همچون مدت زمانی که از بیست و هشت هفته گذشته، اندازه‌ جنین، یا وزن مادر نیست.

علل ارتباط حالت خوابیدن با سقط جنین در اواخر بارداری

تحقیق یاد شده یک پژوهش آینده‌گرا بود و به همین دلیل هیچ آزمایشی برای علل احتمالی این ارتباط انجام نشد. به این ترتیب علت این ارتباط کاملاً مشخص نشده است. البته تیم تحقیقاتی ایده‌هایی در این ارتباط دارد.

آن‌ها فکر می‌کنند ممکن است در اواخر بارداری، هنگامی که زن باردار به پشت می‌خوابد، وزن رحم بر رگ‌های خونی تأمین‌کننده‌ی اکسیژن مورد نیاز جنین فشار وارد می‌کند. در نتیجه‌ی این فشار، اکسیژن کافی به جنین نمی‌رسد. همچنین، به طور کلی خوابیدن به پشت می‌تواند باعث مشکلات تنفسی بیشتر شود.
البته تیم تحقیقاتی قادر به تشریح دقیق مکانیزم نیست. با این وجود، آن‌ها تصور می‌کنند که اطلاعات به دست آمده برای توصیه زنان باردار به خوابیدن به پهلو کافی است. به ویژه که این مسئله‌ای نیست که آزمایش آن اخلاقی باشد و بتوان در عمل آن را آزمود.
همچنین این پژوهشگران بلافاصله متذکر می‌شوند که هیچ‌گونه تلاشی برای وسواسی کردن کسی نمی‌کنند. هیزل در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: “ما نمی‌خواهیم وقتی زن بارداری بیدار می‌شود و می‌بیند به پشت خوابیده بوده است، با خود بگوید «خدای من! کاری کردم که بچه‌ام به خطر افتاده است».”
با توجه به گفته‌های هیزل، ما بیشتر زمانی را که در خواب هستیم، در همان حالتی می‌مانیم که به خواب می‌رویم. پس این حالت ابتدایی خوابیدن بیشتر مورد توجه است. هیزل افزود: “شما نمی‌توانید برای حالتی که از خواب بیدار می‌شوید، کاری انجام دهید. اما در عین حال می‌توانید حالتی را که به خواب می‌روید، تعیین کنید.”

توصیه به زنانی که در اواخر بارداری قرار دارند

پس توصیه به زنان باردار چیست؟ بر اساس اطلاعات به دست آمده از مرکز پژوهش‌های سقط جنین تامی، این مواردی است که زنان در سه ماهه‌ی پایانی بارداری می‌توانند انجام دهند:

• یک یا چند بالش در پشت خود قرار دهید تا راحت‌تر به پهلو بخوابید.
• اگر در طول شب از خواب بیدار می‌شود، حالت خوابیدن‌تان را بررسی کنید و به پهلو بخوابید.
• همان توجهی را که در شب به حالت خوابیدن‌تان دارید، برای خواب‌های روزانه هم داشته باشید.

هیزل می‌گوید: “سقط جنین بسیار دردناک و ویران‌گر است. تأثیر منفی آن تا مدتی طولانی بر روی والدین باقی می‌ماند. آن‌ها می‌خواهند بدانند که چرا نوزادشان مرده است. آیا می‌توانند دوباره برای بچه‌دار شدن اقدام کنند؟ و این‌که چه کاری باید انجام دهند تا از سقط جنین مجدد پیشگیری کنند.
ما معتقدیم شناختن عوامل خطرآفرین که به شدت با سقط جنین مرتبط می‌باشند، بسیار مهم است. اجتناب از این عوامل خطرآفرین تعداد نوزادانی که بر اثر سقط جنین می‌میرند را کاهش می‌دهد.”
این تحقیق در مجله‌ی بین‌المللی “مامایی، زنان و زایمان” منتشر شده است.